Μπάσκετ είχαμε πάντα, είμαστε μπασκετική χώρα (παρά ποδοσφαιρική κι ας θέλουμε να πιστεύουμε το αντίθετο) έχουμε μπασκετικό DNA κι αυτό δε φαίνεται μόνο από τις κούπες, αλλά και από την παραγωγή αθλητών και προπονητών που βγάζουμε χρόνια τώρα. Το καλοκαίρι του ’87 πιστέψαμε ότι μπορούμε να γίνουμε παγκόσμια δύναμη. Ήμουν πιτσιρικάς, τόσο, όμως, ώστε να θυμάμαι τι έγινε σε εκείνον τον αλησμόνητο Ιούνιο. Δυο κανάλια στην ελληνική τηλεόραση, ΕΡΤ1 και ΕΡΤ2, τα οποία έπαιζαν και τα δύο τον αγώνα εκείνη τη μέρα. Εξάλλου τι άλλο να έπαιζαν; Ποιος θα έβλεπε κάτι άλλο εκτός από μπάσκετ. Ένας καυτός Ιούνιος, καθώς η θερμοκρασία ήταν σε επίπεδα καύσωνα, οι τηλεοράσεις στα μπαλκόνια και όσες δεν ήταν έξω ήταν απλά γυρισμένες προς τα έξω ώστε να δροσιζόμαστε «μπαλκονάτοι»!
Ανεμιστήρες στο φουλ κι αρχίζει να σουρουπώνει σιγά σιγά! Όσοι δεν άνηκαν στους σχεδόν 14.000 φιλάθλους οι οποίοι βρέθηκαν μέσα στο ΣΕΦ, έζησαν την πιο πάνω εικόνα που περιέγραψα. Άνηκα κι εγώ σ’ αυτούς! Σε αυτούς τους έξω από το γήπεδο. Άλλοι ήταν σε πλατείες και σουβλατζίδικα, ο Έλληνας ζούσε για εκείνη τη βραδιά, ο Έλληνας ζούσε το όνειρό του, να δει την Εθνική στην κορυφή. Απέναντί του, το μεγαθήριο της ΕΣΣΔ. Η υπερδύναμη του Αλεξάντερ Γκομέλσκι με παίκτες να την απαρτίζουν όπως οι: Αλεξάντερ Βολκόφ, Χάινο Εντεν, Σεργκέι Ταρακάνοφ, Βαλντεμάρας Χομίτσιους, Σεργκέι Μπαμπένκο, Βαλερί Τιχονένκο, Βάλντις Βάλτερ, Βλαντιμίρ Τκατσένκο (για πολλούς Τσατσένκο), Σαρούνας Μαρτσιουλόνις, Σερμπέιους Γιοβάισα, Βίκτορ Πανκράτσκιν και Βαλέρι Γκομπόροφ ήταν οι 12 εκλεκτοί που εκπροσωπούσαν το κομμουνιστικό καθεστώς, όπου ηγέτης της ήταν ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Ο άνθρωπος που έφερε το τέλος του «ψυχρού πολέμου» κι άρχισε να δίνει στην Σοβιετική Ένωση λίγα δυτικά στοιχεία ήθελε την επιβράβευση με ένα ακόμα χρυσό ευρωπαϊκό μετάλλιο και μία ακόμα παγκόσμια διάκριση.
Αγωνία στο κατακόρυφο
Η αγωνία στο αποκορύφωμα και όλες οι καρδιές χτυπούν έντονα, λες και είμαστε όλοι ο Φασούλας που θα πηδήξει στο τζάμπολ. Λες και είμαστε όλοι ο Γκάλης που θα εκτελέσει ή ο Γιαννάκης που θα οργανώσει! Ολοι αυτοί οι αστέρες είμαστε εμείς. Εγώ ήμουν με τον Ντράζεν γενικά, αλλά στην Εθνική είχα ταυτιστεί με τον Μέμο ή τον Φάνη. Όταν έπρεπε στη γειτονιά να διαλέξω κάποιον από τους δύο, αυτοί ήταν οι αγαπημένοι μου… Το παιχνίδι ξεκινάει τη γήπεδο «φλέγεται», ολόκληρη η Ελλάδα «φλέγεται» και η αγωνία στο κατακόρυφο. Το παιχνίδι είναι συνέχεια ντέρμπι, ο Γιαννάκης γίνεται λαϊκός ήρωας, καθώς δύο αθώα χτυπήματα από τον αγαθό γίγαντα Βλαντιμίρ Τκατσένκο τον έχουν ισοπεδώσει. Ο Γκάλης έχει πάρει την ομάδα στην πλάτη του και σκοράρει με όλους τους τρόπους που μπορεί! Το παιχνίδι είναι στην κόψη του ξυραφιού, στα μπαλκόνια ακούγονται ταυτόχρονα οι πανηγυρισμοί όλων και παράλληλα τα παρατεταμένα «ααααχ» όταν η μπάλα δε μας κάνει το χατίρι! Στιγμές απίθανες, πρωτόγνωρες…
Ειλικρινά αυτό δεν το είχα ζήσει ποτέ μου και φυσικά κανένας μας μέχρι τότε. Απίστευτο για ένα παιδί 11 ετών τότε, να έχει αυτή την εικόνα, την οποία κουβαλάω μέχρι σήμερα! Στιγμές οι οποίες είναι μοναδικές… Στα τελευταία 3’ αυτός που πρωταγωνιστεί για την Εθνική μας είναι ο «δικός» μου Μέμος Ιωάννου, ο οποίος σκοράρει και κρατάει την ομάδα μας «ζωντανή». Πρώτα ένα δίποντο, μετά ένα τρίποντο και στη συνέχεια κερδισμένο φάουλ από τον Ανδρίτσο και δικαίωμα για βολές, ενώ το σκορ είναι 89-87 υπέρ των Σοβιετικών, παράλληλα σε αυτό το διάστημα έχουν αποβληθεί οι Φασούλας και Γιαννάκης με 5 φάουλ! Ο φόργουορντ του Παναθηναϊκού στη γραμμή των βολών μερικά δευτερόλεπτα πριν το φινάλε και ισοφαρίζει σε 89-89… Το γήπεδο «καίγεται» και η άστοχη προσπάθεια του τεράστιου γκαρντ Βάλτερ για τρίποντο μας δίνει την ευκαιρία να πάρουμε ριμπάουντ και να βγάλουμε μία γρήγορη επίθεση με τον Ιωάννου, η οποία θα είναι άστοχη και στη συνέχεια μέσα από έναν χαμό το παιχνίδι οδηγείται στην παράταση. Εκεί αρχίζει το «θαύμα» με τον Γκάλη να κάνει τα πάντα, να παίρνει σάρκα και οστά, καθώς πρέπει να σκοράρει, να οργανώσει και να πάρει έναν λαό στις πλάτες του! Η παράταση δείχνει ότι η πλάστιγγα γέρνει προς τη πλευρά των Σοβιετικών, καθώς δείχνουν πιο ήρεμοι και πιο εύστοχοι. Γκάλης, Ιωάννου, Χριστοδούλου, Ανδρίτσος και Καμπούρης είναι 5 που μάχονται στα έξτρα 5’, με τον Λιβέρη Ανδρίτσο να πετυχαίνει 2 βολές και ένα κομβικό δίποντο με τα οποία μειώνουμε στον πόντο 98-97! Δυο βολές του Γκάλη και προβάδισμα 98-99, δυο ρώσικες χαμένες βολές και ένα εκπληκτικό δίποντο (μέχρι σήμερα highlight σε διαχρονικές μπασκετικές φάσεις εκπομπών) του Γκάλη (ο οποίος φτάνει του 40π. από τους 101 της ομάδας μας, κάνει το σκορ 98-101 και είμαστε αγκαλιά με την κατάκτηση του ονείρου! Ένα τρίποντο, όμως, φέρνει το παιχνίδι στα ίσα. Άστοχη προσπάθεια του Ιωάννου, ο οποίος προσπάθησε για 2η φορά να γίνει «ήρωας» αλλά μάταια και ένα επιθετικό ριμπάουντ του Καμπούρη για να κερδίσουμε φάουλ και δύο βολές μόλις 4’’ πριν το τέλος. Η μπάλα στο φάουλ για να εκτελέσει βολές ο σέντερ του Ολυμπιακού, του οποίου δεν ήταν και το φόρτε του. Όλη η Ελλάδα με τα μάτια «καρφωμένα» και κομμένη την ανάσα πάνω του τον παρακολουθεί να κάνει με άνεση το 101-103 και τη φωνή του αείμνηστου Φίλιππα Συρίγου να μας ταξιδεύει στα ουράνια… Τέσσερα δευτερόλεπτα πριν γίνουμε μάρτυρες του μεγαλύτερου αθλητικού «άθλου» αυτής της χώρας! Επαναφορά για τους Σοβιετικούς η μπάλα στον Γιοβάισα τρίποντο από τη γωνία και ψηλά στο ταμπλό…
Πρωταθλητές Ευρώπης
Είμαστε πια πρωταθλητές, έρχονται άλλες εποχές είχαν τραγουδήσει οι Φατμέ του Νίκου Πορτοκάλογλου και οι Europe με το Final countdown ακόμα να γεμίζουν ρίγη τις καρδιές μας, όσων ζήσαμε αυτές τις στιγμές! Η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια Ευρώπης πάνω από τη Σοβιετική Ένωση των Μαρτσιουλόνις, Βολκόφ, Βάλτερ, Τιχονένκο και λοιπών αστέρων, πάνω από την Γιουγκοσλαβία των Πέτροβιτς, Ντίβατς, Κούκοτς, Τζόρτζεβιτς και άλλων τεράστιων αθλητών της εποχής… Η πλατεία Ομονοίας με το σιντριβάνι της να έχει… πλημμυρίσει από Έλληνες, οι οποίοι συρρέουν κατά χιλιάδες για να πανηγυρίσουν το μεγαλύτερο αθλητικό «θαύμα» εκείνης της εποχής! Ο Δαυίδ κόντρα στον Γολιάθ, θα έχει πάλι νικητή τον Δαυίδ… Το νερό μπήκε στο αυλάκι και το ελληνικό μπάσκετ ανέβηκε στον αφρό, το δύσκολο είναι να κρατηθεί εκεί και τελικά η ιστορία δείχνει ότι 30 χρόνια μετά όχι απλά κρατήθηκε ψηλά, αλλά πρωταγωνιστεί με διάρκεια, παρά τις κρίσεις και τις συγκυρίες…
Πέρασαν 30 χρόνια από τότε και ίσως το Euro 2004 να μου χάρισε κάτι παρόμοιο, αλλά το 1987 είχε μια πρωτόγνωρη μαγεία, αυτή της 1ης φοράς, όπως είναι το 1ο φιλί, όπως είναι το 1ο παιδί, όπως είναι ο 1ος έρωτας…
Η σύνθεση της Εθνικής του 1987
Κώστας Πολίτης (βοηθός, Ευθύμης Κιουμουρτζόγλου): Νίκος Γκάλης, Παναγιώτης Γιαννάκης, Παναγιώτης Φασούλας, Λιβέρης Ανδρίτσος, Μέμος Ιωάννου, Αργύρης Καμπούρης, Φάνης Χριστοδούλου, Νίκος Σταυρόπουλος, Παναγιώης Καρατζάς, Μιχάλης Ρωμανίδης, Νίκος Φιλίππου και Νίκος Λινάρδος.