Δάσκαλος: Αυτός που, σύμφωνα με το λεξικό, με το έργο του ή με την προσωπικότητά του επηρεάζει και καθοδηγεί. Σοφός: Αυτός που γνωρίζει κάτι σε βάθος και σε όλη την έκτασή του. Θέλετε να τον χαρακτηρίσετε με άλλες λέξεις; Δεκτό, έχουν ήδη ειπωθεί ουκ ολίγες στα σχεδόν 40 χρόνια που ήταν προπονητής. Ο Ντούσαν Ίβκοβιτς, όμως, μάλλον σε αυτές τις πρώτες δύο λέξεις, με τους αντίστοιχους ορισμούς, αποτελεί την «ενσάρκωσή» τους. Κάπως έτσι θα μείνει στο μυαλό όλων, σε ακόμη μία ημέρα που γίνεται «ορόσημο» για το παγκόσμιο μπάσκετ.
Ύστερα από ακριβώς 38 χρόνια, είχε αποφασίσει ότι είχε έρθει το πλήρωμα του χρόνου. Με συγκίνηση, αλλά και σύνεση, ανακοίνωσε την απόσυρσή του από την προπονητική, λίγους μήνες πριν κλείσει τα 73 του χρόνια κι έχοντας κερδίσει 20 τίτλους. Και αυτοί, μαζί με την περίοδο… διδασκαλίας για ολόκληρο το γιουγκοσλαβικό και, κατ’ επέκταση, το ευρωπαϊκό μπάσκετ, ήταν ταυτόσημοι από τότε που ξεκίνησε.
Έχοντας αγωνιστεί για 10 χρόνια στη Ραντνίτσκι ως πλέι μέικερ, θέλησε να μεταφέρει τη γνώση και την οξυδέρκεια που έχουν οι παίκτες που αγωνίζονται σε αυτή τη θέση προς αυτούς της Παρτιζάν. Τα «ερεθίσματα» που τους πέρασε, έφεραν στην πρώτη του κιόλας σεζόν ως κόουτς, τον τίτλο του νταμπλούχου Γιουγκοσλαβίας, καθώς κι εκείνον του νικητή του Κυπέλλου Κόρατς, το 1979. Το «πεπρωμένο» του, ωστόσο, έγραφε τη λέξη Ελλάδα. Και συναντήθηκε με αυτό πολύ γρήγορα, όταν το 1980 προσγειώθηκε στη Θεσσαλονίκη, για χάρη του Άρη.
Το πρώτο του πέρασμα από την χώρα μας, μπορεί να μη συνδέθηκε με επιτυχία, αλλά ο «Ντούντα» συνέχισε να θέτει τις βάσεις για τη μετέπειρα «Αυτοκρατορία» των «κιτρίνων». Επέστρεψε στην πατρίδα του, όπου μπορεί να μην κέρδισε τίτλους με τις Ραντίτσκι, Σιμπένκα και Βοϊβοντίνα, αλλά είχε αναλάβει ένα άλλο σπουδαίο έργο. Ήταν εκείνο της ανάδειξης της σπουδαίας Εθνικής Γιουγκοσλαβίας, ξεκινώντας από την Πανεπιστημιάδα του 1983, όταν με ηγέτη τον Ντράζεν Πέτροβιτς κέρδισε το ασημένιο μετάλλιο, για να φτάσει μέχρι το χρυσό τέσσερα χρόνια αργότερα εντός έδρας, στο Ζάγκρεμπ.
Κάπου εκεί, θα αναλάμβανε και τις τύχες της Εθνικής Ανδρών. Το 1987, ηττάται από την Εθνική μας ομάδα, στο δρόμο για το «θαύμα» που θα «στιγμάτιζε» το ελληνικό μπάσκετ, αλλά δύο χρόνια αργότερα θα έπαιρνε εκδίκηση στο μεταξύ τους τελικό. Η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και ο πόλεμος, δεν άφησαν τον ίδιο απτόητο και συνέχισε το έργο του, κερδίζοντας το 1990 το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της Αργεντινής, υπερασπιζόμενος τον τίτλο του πρωταθλητή Ευρώπης στην Ιταλία και ανακτώντας τον το 1995 στην Ελλάδα, πριν ξανάρθει η Γιουγκοσλαβία στην Αθήνα με τον ίδιο βοηθό του Ζέλικο Ομπράντοβιτς, να ξανακερδίσει τον τίτλο του… παγκόσμιου κατακτητή. Μία πραγματική υπερδύναμη, δια χειρός Ίβκοβιτς!
Όπως αναφέραμε, όμως, σε συλλογικό επίπεδο τα πάντα για τον ίδιο θα συνδέονταν με την Ελλάδα. Με τον ΠΑΟΚ, καταφέρνει να «γκρεμίσει» την «Αυτοκρατορία» της οποίας είχε βάλει τις βάσεις, αυτής του Άρη. Η ιστορία αυτή, όμως, δε θα ήταν η μοναδική «καρμική» της καριέρας του.
Στον Ολυμπιακό, λίγο μετά από μία ακόμη όμορφη ιστορία με τον Πανιώνιο τη διετία 1994-1996 (φιναλίστ Κυπέλλου Ελλάδος το 1995, 3η θέση στο πρωτάθλημα το 1996) έρχεται και κατακτά το triple crown το 1997, κάνοντας μια βόλτα στη λίμνη στην παραλία της Όστια, πριν τη θρίαμβο επί της Μπαρτσελόνα με 73-57. Με μία βόλτα στο Βόσπορο, 15 χρόνια αργότερα, θα έστελνε μία ομάδα που στην αρχή της σεζόν έμοιαζε να μην «κυνηγά» τίποτα, εκ νέου στην κορυφή της Ευρώπης, σταματώντας και άλλο ένα σερί εντός συνόρων, αυτό του Παναθηναϊκού.
Ήταν ο πρώτος τίτλος μετά το 1997. Και στην Ευρωλίγκα και στο πρωτάθλημα. Και είχε τη δική του «σφραγίδα». Όχι μόνο για τους τίτλους, αλλά και για το γεγονός ότι δημιουργήθηκε τότε μία από τις ομάδες, που σήμερα θεωρούνται από τις πιο επιτυχημένες πανευρωπαϊκά, την τελευταία πενταετία τουλάχιστον, με τους τίτλους να είναι πια σε αφθονία και την «ξηρασία» να τερματίζεται.
Νωρίτερα, θα έγραφε ιστορία και με την ΑΕΚ. Η υποσχόμενη ομάδα των Χατζή, Κορωνιού, Κακιούζη, Ντικούδη και Κουτλουάι, χρειαζόταν έναν «σοφό» να την καθοδηγήσει μέχρι τη ρεβάνς απέναντι στην Κίντερ Μπολόνια. Η Λωζάννη θα γινόταν «κιτρινόμαυρη», με την ομάδα να γίνεται «Βασίλισσα» ξανά και άλλο ένα «κάρμα» να ολοκληρώνεται, με τον Ίβκοβιτς πια να γίνεται… ειδικός στην κατηγορία αυτή.
Η Ρωσία, ήταν ακόμη ένας τόπος επιτυχιών. Τρία πρωταθλήματα με την ΤΣΣΚΑ Μόσχας την περίοδο 2003-2005 κι ένα Eurocup το 2006 με την Ντιναμό, έχοντας στο ρόστερ τους Αντώνη Φώτση και Λάζαρο Παπαδόπουλο. Μόνο που από εκεί εισπράττει τη μεγαλύτερη «πίκρα» της καριέρας του. Με όλο το ρωσικό μπάσκετ να περιμένει την επιτυχία από ένα «ευλογημένο» ρόστερ, η Ταουγκρές κάνει το «μπαμ» στην «Ολιμπίσκι Αρένα» το 2005 στο Final Four της Ευρωλίγκα και «καταστρέφει» τα «όνειρα» των γηπεδούχων. Αμέσως μετά, έρχεται δεύτερο «χαστούκι» από τον Παναθηναϊκό στο μικρό τελικό και ο αποχαιρετισμός με τον Ίβκοβιτς δεν αργεί. Από αυτή τη δοκιμασία, πάντως, βγήκε πιο δυνατός.
Στο μεταξύ, ξαναπιάνει το 2008 δουλειά ως πρώτος προπονητής στην Εθνική Σερβίας. Παίζοντας πια όχι με τις «ντίβες» που γνώρισαν ένα σωρό από «στραπάτσο», αλλά με μικρούς και ελπιδοφόρους παίκτες που σήμερα διακρίνονται ακόμη και στο ΝΒΑ, κερδίζει τη δεύτερη θέση στο Ευρωμπάσκετ του 2009, απέναντι στην «ακαταμάχητη» Ισπανία. Έναν χρόνο αργότερα, τα «εγκληματικά» λάθη των διαιτητών στον ημιτελικό του Μουντομπάσκετ με την Τουρκία, δεν τον αφήνουν να χαρεί πάλι έναν τελικό και μάλιστα απέναντι στις ΗΠΑ, έχοντας πάρει εκδίκηση από την «Φούρια Ρόχα». Και πάλι, έχει αφήσει έργο, καθώς η ίδια ομάδα με τον Σάσα Τζόρτζεβιτς να συνεχίζει στα ίδια «μονοπάτια», κερδίζει τη δεύτερη θέση στο Μουντομπάσκετ της Ισπανίας το 2014 και την 4η θέση στο περσινό Ευρωμπάσκετ.
Τελευταία του δουλειά, ήταν αυτή στην Εφές. Ποτέ δεν κατάφερε ουσιαστικά, να μεταφέρει το «πνεύμα» στους πάντοτε φιλόδοξους Τούρκους, στους οποίους όμως κάτι λείπει κάθε χρονιά. Η σχεδόν διετής του θητεία έληξε άδοξα, αλλά μάλλον κανείς δε θα το θυμάται.
Όλοι θα θυμούνται όσα κατάφερε στα υπόλοιπα 36 χρόνια. Και χρειάζονται τόμοι. Από αυτούς τους τόμους, χρησιμοποίησαμε δύο μόλις λέξεις στην αρχή. Αυτές φτάνουν, για να εξηγήσουν σε σημαντικό βαθμό, την προσωπικότητα και το τι ήταν ο Ντούσαν Ίβκοβιτς για τη Γηραιά Ήπειρο. Για το τι ήταν αυτός ο σχεδόν 73χρονος, που πάντα συμπεριφερόταν ως έφηβος. Για το τι ήταν αυτός ο άνθρωπος, μία από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες στην ιστορία του ευρωπαϊκού μπάσκετ.