Ο Διευθυντής Έρευνας και Ανάπτυξης του Εθνικού Δικτύου Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας Α.Ε και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Πάνος Λουρίδας παρουσίασε σε συνέντευξή του στο Maksports.gr το ηλεκτρονικό σύστημα ψηφοφορίας «Ζευς». Ο Δρ. Λουρίδας μίλησε για όλες τις πτυχές της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας μέσω του «Ζευς» και τόνισε ότι το σύστημα είναι απόλυτα ασφαλές για τις εκλογές των Ομοσπονδιών.
Αναλυτικά το θέμα του «Maksports.gr» και η συνέντευξη του Δρ. Πάνου Λουρίδα:
Με αναφορά στη νομοθετική ρύθμιση για τη χρήση σύγχρονων μέσων Τεχνολογίας, Πληροφορίας και Επικοινωνίας στη διεξαγωγή Γενικών Συνελεύσεων και Αρχαιρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, σύμφωνα με την οποία οι εκλογές Ομοσπονδιών, Ενώσεων και Ερασιτεχνικών Σωματείων δύνανται να διεξαχθούν με ηλεκτρονική ψήφο, ο Διευθυντής Έρευνας και Ανάπτυξης του Εθνικού Δικτύου Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας Α.Ε (Ε.Δ.Υ.Τ.Ε. Α.Ε.) και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Πάνος Λουρίδας, σε αποκλειστική του συνέντευξη στο Maksports.gr παρουσιάζει την ψηφιακή κάλπη ΖΕΥΣ.
Ο κ. Λουρίδας εξηγεί πως μέσα από την Ψηφιακή κάλπη ΖΕΥΣ, η οποία έχει τεθεί σε εφαρμογή σε πολλές εκλογικές διαδικασίες από το 2012, διασφαλίζεται το αδιάβλητο της διαδικασίας μέσω των προδιαγραφών που προβλέπει το σύστημα. Ποιες είναι οι δικλείδες ασφαλείας της πλατφόρμας; Ποιος ο ρόλος της εφορευτικής επιτροπής και πως εξασφαλίζεται η μυστικότητα της ψήφου.
Σε μία μοναδική στιγμή στην ιστορία των συλλογικών θεσμικών διαδικασιών των Αθλητικών Ομοσπονδιών, κατά την οποία οι διαδικασίες αυτές συμπίπτουν χρονικά με την εξέλιξη του τρίτου κύματος της πανδημίας του COVID19, οι τοποθετήσεις του κ. Λουρίδα θα δώσουν απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα και τις απορίες της αθλητικής οικογένειας.
Κύριε Λουρίδα, θέλω να ξεκινήσουμε να μας πείτε τι είναι το ΕΔΥΤΕ. Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά.
Μάλιστα. Το ΕΔΥΤΕ είναι ένας φορέας ο οποίος σαν αποστολή του έχει την παροχή καταρχήν διαδικτυακών υπηρεσιών στα πανεπιστήμια στην Ελλάδα. Άρα εμείς είμαστε αυτοί οι οποίοι δίνουμε διαδίκτυο, ίντερνετ δηλαδή στα πανεπιστήμια και τα συνδέουμε με το εξωτερικό. Επίσης παρέχουμε νεφο-υπολογιστικές υποδομές, αυτό που λέμε cloud computing. Έχουμε 3 data centers στη χώρα στο οποίο δίνουμε υπολογιστικούς πόρους. Και επίσης τον τελευταίο ενάμιση χρόνο είμαστε αρωγοί στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης όπου υλοποιούμε και λειτουργούμε κιόλας υπηρεσίες για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας.
Μάλιστα. Και τώρα θέλω να μου πείτε πώς συνδέεται το ΕΔΥΤΕ με την ψηφιακή κάλπη Ζευς για να μπούμε και στο θέμα μας.
Ναι. Αυτό έχει σχέση με… τη σχέση μας που είχαμε… που έχουμε με τον ακαδημαϊκό κλάδο. Είχαμε κατασκευάσει ήδη εδώ και χρόνια από το 2012-2013 ένα σύστημα για να μπορούν να γίνουν ψηφιακές εκλογές στα πανεπιστήμια. Και αυτό το σύστημα λοιπόν χρησιμοποιήθηκε αρχικά για κάποιες εκλογές. Ήταν 22 εκλογές στα Πανεπιστήμια και η αλήθεια είναι ότι εμείς δεν πιστεύαμε ότι θα υπήρχε κάποια συνέχεια. Οπότε όταν ολοκληρώθηκαν αυτές οι εκλογές με επιτυχία πιστεύαμε ότι το σύστημα θα έβγαινε… θα έβγαινε εκτός λειτουργίας και θα συνεχίζαμε να κάνουμε τα υπόλοιπα που κάνουμε. Αλλά στην πράξη άρχισαν να μας πλησιάζουν διάφοροι οι οποίοι το είχαν γνωρίσει το σύστημα γιατί είχαν ήδη ψηφίσει και μας ζητούσαν αν θα μπορούσαν να συνεχίσουν να κάνουν άλλες εκλογές. Και αυτό συνεχίστηκε και δεν έχει τελειώσει ποτέ από τότε, ίσως προς έκπληξή μας. Οπότε έχουμε βρεθεί να έχουμε το σύστημα Ζευς τώρα αυτά τα χρόνια, 8 χρόνια περίπου πόσο είναι. Έχουν γίνει από τότε μέχρι σήμερα όχι μόνο 22 που ξεκινήσαμε. Αυτή τη στιγμή έχουν γίνει πάνω από 2.000 ψηφοφορίες σίγουρα. Και έχει ψηφίσει με πάνω από 340.000 ψηφοφόρους, από τους οποίους έχουν ψηφίσει οι 180.000 και από την Ελλάδα και από το εξωτερικό. Η αλήθεια είναι δύσκολο να τα μετράμε πια πόσοι ακριβώς χρησιμοποιούν και πώς… και ποιοι ακριβώς ψηφίζουν με το Ζευς. Οπότε είναι ένα σύστημα το οποίο χρησιμοποιείται στην Ελλάδα πάρα πολύ, στο εξωτερικό επίσης και τώρα προσκληθήκαμε να χρησιμοποιηθεί και στον αθλητικό χώρο.
Και νομίζω ότι λόγω της δεδομένης κατάστασης είναι αδήριτη ανάγκη κάτι τέτοιο. Νομίζω ήρθε και κούμπωσε ιδανικά στα δεδομένα της εποχής, λόγω της κατάστασης εννοώντας τον Covid.
Ναι προφανώς λόγω της πανδημίας, η ζήτηση για εκλογές έχει αυξηθεί πάρα πολύ. Έχουμε πια εκλογές σχεδόν καθημερινά αυτή τη στιγμή. Και κάποιες μέρες μπορεί να μην είναι ούτε καν μία, να είναι και παραπάνω για τους ευνόητους λόγους. Δε μπορεί ο κόσμος να πάει να ψηφίσει όπως θα ψήφιζε παραδοσιακά. Οπότε ψηφίζει μέσω Ζευς. Αν και σας λέω εκλογές γινόντουσαν ούτως ή άλλως και πιο πριν για άλλους λόγους. Δηλαδή δεν ήταν ανάγκη η πανδημία για να συνεχίσει να λειτουργεί το σύστημα. Το σύστημα λειτουργούσε συνεχώς και πριν την πανδημία. Απλώς τώρα έχει αυξηθεί η χρήση.
Κύριε καθηγητά θα ήθελα για να γνωρίσουμε λίγο καλύτερα το σύστημα Ζευς, θα ήθελα να μας πείτε αρχικά σε ποιους απευθύνεται, να μαθαίνουμε σιγά-σιγά κάποια πράγματα.
Ναι. Κοιτάχτε απευθύνεται σε όλους. Δηλαδή δεν απαιτεί από τον ψηφοφόρο κάποια συγκεκριμένη τεχνολογική γνώση, αρκεί να μπορεί να λειτουργεί έναν φυλλομετρητή, αυτό που λέμε web browser. Άρα φαντάζομαι ο περισσότερος κόσμος που έχει ένα κινητό σε smartphone, σίγουρα μπορεί να το κάνει, πέρα από το αν έχει βέβαια και υπολογιστή και ανοίγει ένα browser και να μπορεί να πλοηγηθεί σε ένα πρόγραμμα το οποίο επαναλαμβάνω δε χρειάζεται κάποιες συγκεκριμένες απαιτήσεις. Ο ψηφοφόρος μπαίνει σε ένα “ψηφιακό παραβάν”, του εμφανίζεται ένα ψηφοδέλτιο, υποβάλλει τις επιλογές του, καταχωρεί την ψήφο του. Άρα ποτέ δεν είχαμε κάποιο θέμα ότι να υπάρχει πρόβλημα λόγω αν θέλετε ελλιπών γνώσεων ή ότι κάποιος δεν έχει ευχέρεια τεχνολογική. Τη σήμερον ημέρα η αλήθεια είναι ο πιο πολύς κόσμος με τα κινητά στα χέρια είναι όλη την ώρα. Οπότε…
Και εφόσον απευθύνεται και σε ένα μεγάλο κοινό, στους πάντες από ό,τι αντιλαμβάνομαι, πρέπει να έχει και ευκολία στη χρήση του αντιλαμβάνομαι. Άρα αυτό να πούμε ότι είναι ένα από τα πλεονεκτήματα. Μπορώ να φανταστώ πολλά αλλά θα ήθελα να ακούσω από εσάς για τα πλεονεκτήματα.
Κοιτάχτε… τα πλεονεκτήματα για… Οι ψηφιακές ψηφοφορίες είναι κάτι το οποίο συζητιέται αρκετό καιρό στον ακαδημαϊκό χώρο για το πώς να γίνει, διότι γενικά δεν είναι απλό εγχείρημα. Όταν λέω δεν είναι απλό, δεν είναι απλό όταν θέλεις να εξασφαλίσεις την ανωνυμία και το απόρρητο της ψήφου. Αν δεν σε ενδιαφέρει αυτό τότε είναι πολύ απλό. Αλλά αν πραγματικά θέλεις να υπάρχει η ίδια η ασφάλεια που υπάρχει και στην παραδοσιακή ψηφοφορία, εκεί το πράγμα… το πράγμα δυσκολεύει. Οπότε είναι αποτέλεσμα αρκετής δουλειάς και πολύ κόσμος έχει δουλέψει σε αυτά τα συστήματα παγκόσμια. Τα πλεονεκτήματα είναι πρώτον ότι τα αποτελέσματα μπορούν να βγουν πιο γρήγορα γιατί η καταμέτρηση γίνεται ηλεκτρονικά. Μπορεί να ψηφίσει και κόσμος που παραδοσιακά ίσως δεν θα ψήφιζε είτε για λόγους υγείας. Και πέρα από την πανδημία, μπορεί να υπήρχαν άνθρωποι οι οποίοι έχουν κινητικά προβλήματα ή κάτι τέτοιο και δε μπορούν να ψηφίσουν. Ή μπορεί να ψηφίζουν άνθρωποι οι οποίοι βρίσκονται γεωγραφικά απομακρυσμένοι από τον τόπο που θα μπορούσαν να… που θα έπρεπε να ψηφίσουν. Για παράδειγμα είχαμε και… Κάποιος μας είχε στείλει κάποια στιγμή ένα selfie που ψηφίζει μέσα από αεροπλάνο μέσα από το Ζευς. Οπότε αυτό είναι ένα άλλο πλεονέκτημα. Επίσης ανάλογα το μέγεθος της ψηφοφορίας δεν έχεις κόστος, όπως να τυπώσεις ψηφοδέλτια, να στείλεις ψηφοδέλτια. Όλο αυτό το οργανωτικό κομμάτι με το χαρτί, προφανώς αυτό δεν υπάρχει. Οπότε μπορεί να είναι και λόγοι οικονομίας για τους οποίους να θέλεις να το κάνεις.
Οικονομίας και πράσινοι, περιβαλλοντικοί μπορώ να φανταστώ και όλο αυτό λόγω χαρτιού εννοώ. Και όλο αυτό φαντάζομαι ότι φέρνει και μία αύξηση συμμετοχής, εφόσον δίνεται αυτή η δυνατότητα. Το να ψηφίζει κάποιος από μακριά. Έχει χρησιμοποιηθεί από ό,τι ακούω το σύστημα Ζευς. Μπορείτε να μας πείτε έτσι κάποια παραδείγματα στο παρελθόν που έχει ξαναχρησιμοποιηθεί;
Κοιτάχτε, σας λέω έχει χρησιμοποιηθεί χιλιάδες φορές. Σίγουρα έχει χρησιμοποιηθεί από πανεπιστήμια, έχει χρησιμοποιηθεί από διάφορους… Επιμελητήρια και επαγγελματικούς φορείς, από συνδικαλιστικούς φορείς, από επιστημονικούς συλλόγους και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, από κόμματα και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για εσωτερικές διαδικασίες για ανάδειξη οργάνων. Είναι πάρα πάρα πολλά. Απλώς δεν τα διαφημίζουμε, δεν τα βάζουμε στο website γιατί μπορεί ναι, οι χρήστες να μη θέλουν να τους χρησιμοποιήσουμε. Και ούτως ή άλλως η αλήθεια είναι ότι εμείς στο ΕΔΥΤΕ δεν αυτοδιαφημιζόμαστε. Οπότε δεν το κυνηγάμε. Αλλά είναι για οτιδήποτε μπορείτε να φανταστείτε. Σύλλογοι από εξωραϊστικοί μέχρι όπως είπαμε συνδικαλιστικοί, φορείς αναγνωρισμένοι, κάποιοι άλλοι μπορεί να είναι απλώς κινήματα πολιτών. Ό,τι μπορείτε να φανταστείτε.
Κύριε Καθηγητά θα κάνω μία ερώτηση τώρα. Είναι ουτοπική, αλλά θα ήθελα να μου πείτε, εικάζετε πως θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ακόμα και για να καλύψει εθνικές εκλογές;
Κοιτάχτε, καταρχήν να πούμε ότι το πού γίνονται… Εμείς δεν υποχρεώνουμε κανέναν να κάνει εκλογές με το Ζευς. Το Ζευς υπάρχει επειδή ο κόσμος το ζητάει. Οπότε και τώρα με τους αθλητικούς… με τις αθλητικές ομοσπονδίες μας ζητήθηκε να προσφέρουμε την υπηρεσία. Οπότε το αν θα χρησιμοποιηθεί σε εκλογές σε δημοτικές ή εθνικές ή οτιδήποτε άλλο, αυτό δεν είναι θέμα δικό μας. Έτσι; Δεν είναι σίγουρα δική μας απόφαση. Τώρα το για να γίνουν εθνικές εκλογές, η απάντηση είναι ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί με πολύ σωστή προετοιμασία. Διότι οι εθνικές εκλογές είναι κάτι το οποίο δεν είναι μόνο η στιγμή που ο πολίτης βάζει ένα ψηφοδέλτιο κάπου. Στήνονται όπως ξέρουμε εκλογικά τμήματα, εφορευτικές επιτροπές, γίνονται όλα αυτά τα πράγματα. Και μία αντίστοιχη διαδικασία θα πρέπει να γίνει και αν η διαδικασία γίνει ηλεκτρονική. Άρα η απόφαση για το αν θα γίνουν ηλεκτρονικά εθνικές εκλογές ή όχι, δεν είναι κάτι το οποίο μπορεί να παρθεί και να πούμε, α ωραία σε δύο εβδομάδες θα το κάνουμε έτσι. Θέλει πολύ προετοιμασία για να γίνει σωστά. Άρα αν τεθεί το ζήτημα θα το δούμε. Τώρα από κει και μετά τεχνολογικά, εγώ πιστεύω ότι μπορεί να γίνει με τη σωστή προετοιμασία και σωστό σχεδιασμό.
Ωραία. Πάμε λίγο τώρα για να μπούμε στη διαδικασία ας πούμε… ας κάνουμε μια πώς να το πω… να κάνουμε μία virtual ψηφοφορία. Να μπούμε στη διαδικασία ότι πάμε να ψηφίσουμε. Θα μας πείτε λίγο τα βήματα που θα ακολουθούσε ένας εν δυνάμει ψηφοφόρος; Πώς γίνεται αυτή η διαδικασία;
Ο ψηφοφόρος λοιπόν λαμβάνει ένα μήνυμα, ένα email λαμβάνει συνήθως στις περισσότερες περιπτώσεις το οποίο μέσα έχει έναν σύνδεσμο, μία διεύθυνση, ένα URL, αυτές οι διευθύνσεις που χρησιμοποιούμε στο διαδίκτυο για να πλοηγούμαστε στο διαδίκτυο η οποία είναι μοναδική. Άρα αντιστοιχεί μόνο στο συγκεκριμένο ψηφοφόρο. Και κάνοντας κλικ σε αυτήν την… σε αυτόν τον σύνδεσμο μπαίνει μέσα στο ψηφιακό παραβάν. Ανάλογα με του είδους τις εκλογές μπορεί να του ζητηθεί και ένα δεύτερο επίπεδο ασφάλειας. Ας πούμε στην περίπτωση των αθλητικών ομοσπονδιών, πέρα από τον σύνδεσμο αυτό όταν κάνει κλικ στον σύνδεσμο, θα οδηγηθεί στο να δώσει και τα στοιχεία με τα οποία μπαίνει στο taxisnet σαν επιπλέον δικλείδα ασφαλείας. Οπότε αφού τα δώσει και αυτά, τότε θα μπει στο ψηφιακό παραβάν. Εκεί πέρα λοιπόν θα δει τι έχει κληθεί να ψηφίσει, θα επιλέξει το ψηφοδέλτιο. Μπορεί να είναι εκλογές που έχουν πολλά ψηφοδέλτια ή ένα ψηφοδέλτιο, αναλόγως τις εκλογές οι οποίες όπως έχουν οργανωθεί. Επιλέγει έστω το ψηφοδέλτιο, στο ψηφοδέλτιο φαίνονται οι επιλογές, κάνει κλικ στις επιλογές και υποβάλλει την ψήφο του. Όταν πατάει το κουμπί για την υποβολή της ψήφου, η ψήφος κρυπτογραφείται στον υπολογιστή του έτσι ώστε όταν έρχεται σε εμάς, δεν ξέρουμε τι ψήφισε ο ψηφοφόρος. Είναι προφανώς σημαντικό αυτό. Δε μπορούμε να ξέρουμε τι ψήφισε. Καταχωρείται στην ψηφιακή κάλπη και μένει εκεί πέρα μέχρι να κλείσει η διαδικασία των εκλογών. Και όταν τελειώσουν οι εκλογές, η εφορευτική επιτροπή είναι αυτή η οποία έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει στην αποκρυπτογράφηση των ψήφων και να βγάλει τα τελικά αποτελέσματα. Και μάλιστα αυτό γίνεται με έναν τρόπο που εξασφαλίζει την ανωνυμία της ψήφου, δηλαδή η εφορευτική επιτροπή μπορεί μεν να αποκρυπτογραφήσει τον ψηφοφόρο, αλλά δε μπορεί να γνωρίζει τι ψήφισε ο καθένας.
Αυτό να υποθέσω πως είναι κάποια από τις προδιαγραφές για να διασφαλίσετε και την αξιοπιστία
Φυσικά δηλαδή… Κανείς… Ναι. Δηλαδή ούτε η εφορευτική επιτροπή. Από πίσω για να γίνει αυτό χρησιμοποιούνται τεχνικές κρυπτογραφικές. Οπότε μπορούμε να εγγυηθούμε με μαθηματικό τρόπο ότι ισχύουν αυτά, ότι διασφαλίζεται η ανωνυμία, ότι δεν πειράζουμε τις ψήφους. Διότι κάποιος θα μπορούσε να πει ότι όσο καιρό μένει η ψήφος στην κάλπη, εσείς μπορείτε να μπείτε στον υπολογιστή. Εμείς έχουμε τους υπολογιστές στους οποίους τρέχει το Ζευς και να τους πειράξουμε. Όχι δε μπορούμε να το κάνουμε αυτό και μπορούμε να το αποδείξουμε αυτό μαθηματικά ότι δε μπορούμε να το κάνουμε. Οπότε όλη η διαδικασία αυτή είναι διασφαλισμένη κρυπτογραφικά.
Θα ήθελα να σας κάνω μία ερώτηση σαν έτσι ένας απλός άνθρωπος που θα μπορούσα να είμαι και ένας εν δυνάμει ψηφοφόρος. Ας υποθέσουμε ότι ήρθε η ώρα να ψηφίσουμε και εγώ έχω κάποιον από τον οποίο δέχομαι πίεση. Έχω καταθέσει την ψήφο μου. Μπορώ εγώ κάπως να αλλάξω την ψήφο μου; Σαν μονάδα εννοώ. Μπορώ να ξαναψηφίσω ενδεχομένως;
Ναι. Αυτό είναι… Υπάρχει αυτή η δυνατότητα στο Ζευς και δεν είναι πρωτοτυπία του Ζευς. Είναι η διεθνής πρακτική στα συστήματα κρυπτογραφίας και εκλογών. Επειδή στις εκλογές οι οποίες ψηφίζουμε από το κινητό σου ή από το σπίτι σου από τον υπολογιστή σου δεν πας σε κάποιο εκλογικό κέντρο, οπότε δε μπορούμε να εγγυηθούμε ότι είσαι… Δε μπορούμε να ξέρουμε ότι είσαι μόνος σου στο παραβάν. Μπορεί να είναι κάποιος από πίσω σου και να σου λέει ψήφισε τώρα, να σε δω τι ψηφίζεις. Για αυτό το λόγο λοιπόν η πρακτική η διεθνής είναι να μπορείς να ψηφίσεις όσες φορές θέλεις, αλλά μετράει μόνο η τελευταία. Οπότε κι αν σε πιέσει κάποιος να ψηφίσεις κάτι μπροστά του, μετά από 5 λεπτά μπορείς να ψηφίσεις κάτι άλλο και ο άλλος δεν θα το ξέρει βέβαια. Οπότε αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο διασφαλίζεται ότι δε μπορείς να ψηφίσεις κάτω από αυτή τη μορφή εξαναγκασμού η οποία γενικά δεν υπάρχει στη διαδικασία της παραδοσιακής ψηφοφορίας. Βέβαια εδώ λίγο να προσέξουμε λίγο κάτι. Στην παραδοσιακή ψηφοφορία δεν μπορεί να σε εξαναγκάσει κάποιος από τη στιγμή που μπαίνεις στο παραβάν, αλλά η τεχνολογία προχωράει. Θα μπορούσε φαντάζομαι κάποιος να σου πει ότι μπες μέσα στο παραβάν, εγώ θα σε περιμένω απέξω από το εκλογικό τμήμα, ψήφισε και τράβα μου βιντεάκι να σε βλέπω τι ψηφίζεις. Οπότε…
Τα πάντα μπορούν να συμβούν, έχετε δίκιο.
Έχουμε αρχίσει ίσως να έχουμε και αντίστοιχα θέματα και στις κανονικές ψηφοφορίες. Ίσως θα πρέπει να αφήνουμε τα κινητά μας πριν μπούμε στο παραβάν όταν πάμε να ψηφίσουμε στις παραδοσιακές ψηφοφορίες για να μην έχουμε τέτοια προβλήματα εξαναγκασμού και εκεί.
Υπάρχει κάποια διασφάλιση όταν παράδειγμα εγώ μπορώ αφού μου δίνεται η δυνατότητα να αλλάξω την ψήφο μου, σας στέλνω την ψήφο μου εκ νέου, υπάρχει κάποια διασφάλιση για να έρθει στο κινητό, δεν ξέρω ενδεχομένως ένα μήνυμα ότι έχω ξαναψηφίσει; Ή κάτι παρεμφερές;
Κάθε φορά… Ναι ναι. Κάθε φορά που ο ψηφοφόρος ψηφίζει, του έρχεται κάτι το οποίο ονομάζεται απόδειξη ψήφου. Του επιστρέφεται στο… στο e-mail του το στέλνουμε εμείς, μια απόδειξη ψήφου. Αυτή η απόδειξη έρχεται κάθε φορά που ψηφίζει. Και αυτή κιόλας η απόδειξη μπορεί να τη χρησιμοποιήσει… Είναι ένα αρχείο κρυπτογραφικό το οποίο μπορεί ο ψηφοφόρος να το χρησιμοποιήσει όταν τελειώσουν οι εκλογές για να επιβεβαιώσει -και αυτό επιβεβαιώνεται πάλι μαθηματικά- ότι η ψήφος του μετρήθηκε σωστά. Άρα ο κάθε ψηφοφόρος μπορεί να επιβεβαιώσει αν θέλει ότι σε συνεργασία με την εφορευτική επιτροπή ότι ναι, η ψήφος του μετρήθηκε σωστά. Και το ωραίο που μας το δίνει αυτό πάλι η κρυπτογραφία είναι ότι αυτό μπορεί να το κάνει χωρίς να φανερώσει πάλι τι ψήφισε. Αλλά τα μαθηματικά θα του δείξουν ότι πραγματικά μετρήθηκε και στα τελικά αποτελέσματα έχει καταμετρηθεί σωστά.
Μάλιστα, έχει να κάνει με αλγόριθμους. Βλέπω… ναι. Μάλιστα. Και αφού λοιπόν έχουμε ολοκληρώσει το κομμάτι της ψήφου, από κει και ύστερα με το που κλείσουν οι κάλπες έχουμε άμεσα αποτελέσματα;
Εξαρτάται από… Όταν κλείσουν οι κάλπες τα μέλη της εφορευτικής επιτροπής καλούνται να προχωρήσουν στην αποκρυπτογράφηση. Οπότε για να βγουν τα αποτελέσματα πρέπει να κάνουν τη διαδικασία αποκρυπτογράφησης τα μέλη της εφορευτικής επιτροπής. Άρα αν προχωρήσουν άμεσα τα αποτελέσματα θα αρχίσουν να βγαίνουν άμεσα. Τώρα από κει και μετά, η ίδια η διαδικασία της αποκρυπτογράφησης όπως και η διαδικασία με την οποία εξασφαλίζεται η ανωνυμία της ψήφου που ονομάζεται κρυπτογραφική μίξη, αυτή χρειάζεται χρόνο ανάλογο με το μέγεθος της ψηφοφορίας. Για εκλογές με εκατοντάδες ψήφους γίνεται αμέσως. Για χιλιάδες ψήφους μπορεί να θέλει πιο πολύ χρόνο. Οπότε… Βέβαια υπάρχουν διάφοροι τρόποι να εξασφαλίσεις ότι ακόμα και εκλογές και με εκατοντάδες χιλιάδες ψήφους, μπορεί να γίνει… μπορεί να γίνει γρήγορα. Πάντως εξαρτάται συνήθως από το πόσο μεγάλες είναι οι εκλογές. Και για τις περιπτώσεις των ομοσπονδιών που από ό,τι καταλαβαίνω είναι μέχρι μερικές εκατοντάδες ψήφους, αυτό γίνεται αμέσως. Δε θα υπάρχει κάποια καθυστέρηση.
Ναι. Παρόλο θέλω να πω ότι υπάρχει με απόφαση φυσικά του Συμβουλίου της Επικρατείας για την καθ’ όλα νόμιμη της διαδικασίας… νομιμότητα της διαδικασίας, υπάρχουν κάποιες αντιδράσεις που κάποιοι ίσως από φόβο (;) πιθανότατα να αντιδρούν σε αυτού του είδους την ψηφοφορία. Έχετε να απαντήσετε κάτι σχετικά με αυτό;
Κοιτάχτε καταρχήν προφανώς ο κόσμος καλά κάνει και ρωτάει πώς δουλεύει γιατί είναι πολύ σημαντικό και ειδικά η διαδικασία των εκλογών. Οπότε πρέπει να… Καλά κάνει και ρωτάει γιατί δεν πρέπει η διαδικασία των εκλογών να είναι ένα μαύρο κουτί, απλώς να κάνει… να ρίχνει κάπου μία ψήφο και να μας εμπιστεύεται ότι εμείς θα κάνουμε καλά τη δουλειά μας. Καλά κάνουν και μας ρωτάνε. Για αυτό και εμείς κιόλας έχουμε δημοσιεύσει το πώς δουλεύει το σύστημα. Ο κώδικας του είναι ανοιχτός ώστε οποιοσδήποτε θέλει να μπορεί να δει πώς ακριβώς δουλεύει. Βέβαια αυτά που είπα, κάποια είναι κρυπτογραφικά. Θα πρέπει να έχει γνώσεις για να καταλαβαίνει ακριβώς τι γίνεται. Αλλά τίποτα από ό,τι κάνουμε δεν είναι μυστικό. Άρα κάποιοι που γνωρίζουν μπορούν να δουν ακριβώς τι συμβαίνει. Τώρα όσον αφορά τις αντιδράσεις, καταρχήν ελπίζω ότι όσο προχωράει ο καιρός θα φθίνουν, με την έννοια ότι όπως είπα υπάρχουν ήδη αρκετά χρόνια που χρησιμοποιείται. Άρα… Και μέχρι τώρα ποτέ δεν είχαμε κανένα πρόβλημα. Ποτέ. Άρα όσο περνάει ο καιρός τόσο και θα κερδίζει ο κόσμος εμπιστοσύνη ότι δεν υπάρχει… δεν υπάρχει φόβος σε αυτό. Τώρα εγώ έχω την αίσθηση ότι -προσωπική όμως εκτίμηση είναι αυτή, μπορεί να είναι και εντελώς λάθος- ότι μπορεί να υπάρχει και ένας… δύο ειδών φόβοι. Ο ένας φόβος είναι ότι σε αυτό το σύστημα, στην πράξη μπορεί εμείς, το ΕΔΥΤΕ, πραγματικά να μπορούμε να πειράξουμε τα αποτελέσματα. Η απάντηση σε αυτό είναι ότι δε μπορούμε και αυτό μπορεί να το διαπιστώσει οποιοσδήποτε έχει κάποιες τεχνικές γνώσεις. Να δει τον κώδικα του συστήματος, να δει πώς δουλεύει, οπότε θα δει ότι δε μπορούμε να το κάνουμε αυτό. Άρα το ένα είναι αυτό. Το δεύτερο είναι ότι μήπως με το να ψηφίζουμε έτσι ηλεκτρονικά, κάπου η διαδικασία της ψηφοφορίας πώς να το πω… ίσως να πέφτει σε σημασία. Γιατί η ίδια η ψηφοφορία έχει ένα τελετουργικό συνήθως. Πηγαίνουμε κάπου, ψηφίζουμε σε μία κάλπη. Οπότε μπορεί να σου λέει ο άλλος ότι όταν εσύ κάθεσαι και το κάνεις να ψηφίζεις από τον υπολογιστή σου, μπορεί ο κόσμος τελικά να μπει σε μία απάθεια, να μη μπορεί να συζητήσει για την ψηφοφορία, να μη μπορεί να συμμετάσχει σε όλη τη διαδικασία. Εγώ, η προσωπική μου η άποψη είναι ότι το Ζευς λύνει ένα κομμάτι των εκλογών το οποίο είναι το πώς βάζω την ψήφο μου και το πώς μετριέται. Δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει ο κόσμος να συζητήσει για το τι θα ψηφίσει. Δε σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να γίνουν για παράδειγμα συνελεύσεις ή συζητήσεις δημόσιες, διαβουλεύσεις. Άρα μη μπερδεύουμε και θεωρούμε ότι χρησιμοποιούμε το σύστημα Ζευς για να μη μιλάμε και να ψηφίζουμε. Είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Το Ζευς λύνει μόνο το τεχνικό ζήτημα του πώς πρακτικά μπορούμε να ψηφίζουμε ηλεκτρονικά. Αλλά το τι σημαίνει εκλογές σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα είναι νομίζω κάτι πολύ ευρύτερο από αυτό.
Ναι. Κύριε Καθηγητά εμένα με έχετε καλύψει πλήρως. Θα ήθελα να μου πείτε αν έχετε κάτι να συμπληρώσετε επί της διαδικασίας που πιθανότατα να μην σας έχω ρωτήσει και χρειάζεται να ακουστεί.
Κάτι ίσως πάλι σε σχέση με το τι σημαίνει ηλεκτρονική ψηφοφορία. Όταν ειδικά κάποιος νέος φορέας ξεκινάει να κάνει ηλεκτρονική ψηφοφορία με το Ζευς, καταλαβαίνει ότι η εφορευτική επιτροπή έχει πολύ σημαντικό ρόλο. Δεν μπορούν να βγουν αποτελέσματα χωρίς την εφορευτική επιτροπή. Η εισαγωγή των ψηφοφόρων στο σύστημα γίνεται από μέλος της εφορευτικής… από την εφορευτική επιτροπή. Είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος της, όπως και στις παραδοσιακές εκλογές και αυτό είναι σκόπιμο. Δε σημαίνει ότι εμείς κάνουμε τις εκλογές, το ΕΔΥΤΕ. Τις εκλογές τις κάνει, όπως και στις κανονικές εκλογές, η εφορευτική επιτροπή και τις διασφαλίζει η εφορευτική επιτροπή. Αν για παράδειγμα…. Τα μέλη της εφορευτικής επιτροπής έχουν κάποια κρυπτογραφικά κλειδιά με τα οποία μπορούν να αποκρυπτογραφήσουν τις ψήφους. Αν για παράδειγμα αυτά χαθούν εμείς δε μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Δεν είναι λοιπόν οι δικές μας εκλογές. Πάντοτε είναι οι εκλογές του φορέα που τις διεξάγει. Εμείς είμαστε ένα τεχνικό μέσο που λύνει ένα πρόβλημα, του πώς να καταθέσει ο κόσμος την ψήφο και πώς να μετρηθεί, διασφαλίζοντας την ανωνυμία ακόμα και από εμάς τους ίδιους που τρέχουμε το σύστημα. Αυτό είναι σημαντικό. Το σύστημα είναι φτιαγμένο ώστε να μη χρειάζεται να εμπιστευτείς εμάς στο ΕΔΥΤΕ για να ξέρεις ότι δεν πήγε κάτι στραβά. Αν εμείς οι ίδιοι προσπαθήσουμε να το παραβιάσουμε το σύστημα, είναι έτσι φτιαγμένο ώστε αυτά που ανέφερα, οι μαθηματικές αποδείξεις δε θα δουλέψουν και θα πιαστούμε στα πράσα. Επομένως το σύστημα μπορεί να το χρησιμοποιήσει κάποιος ακόμα και αν εμείς σε εισαγωγικά δεν του αρέσουμε. Δεν μπορούμε εμείς να το πειράξουμε.
Μάλιστα. Είναι καλό να τονιστεί. Αλλά θέλω να σας ρωτήσω κάτι σχετικά με αυτό που είπατε τώρα. Μία απορία μου γεννήθηκε για την εφορευτική επιτροπή. Την εφορευτική επιτροπή είναι διαφορετική κάθε φορά και την ορίζει ο φορέας;
Ναι. Δεν έχουμε εμείς σχέση με αυτό. Η εφορευτική επιτροπή ορίζεται από τον φορέα με τους τρόπους τους οποίους επιλέγει. Δηλαδή σε άλλες φορές προκύπτει από κάποιο καταστατικό, σε άλλες φορές μπορεί να προκύπτει από κάποια υπουργική απόφαση. Αυτό δεν το εξετάζουμε εμείς καθόλου. Είναι θέμα του φορέα και τυχόν νόμων που ισχύουν για το πώς αναδεικνύεται η εφορευτική επιτροπή.
Το βιογραφικό του Δρ. Πάνου Λουρίδα
ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΔΡ. ΠΑΝΟΥ ΛΟΥΡΙΔΑ ΣΤΟ MAKSPORTS
Πηγή: Maksports