Του Γιάννη Κριτσωτάκη
24/02/2012 (21:55)
Βρισκόμαστε περίπου 15 μέρες μακριά από τη περιβόητη “Τρέλα του Μαρτίου” (March Madness). Της διοργάνωσης που δίκαια θεωρείται από όλους τους ειδικούς η απόλυτη αποθέωση του αθλήματος που όλοι αγαπάμε… Ξέρετε, αυτό με τη πορτοκαλί μπάλα! Η τελική φάση του Κολλεγιακού Πρωταθλήματος μπάσκετ των Ηνωμένων Πολιτειών. Η επιβράβευση των κόπων μιας μακράς περιόδου που ξεκινάει τον Νοέμβρη και ολοκληρώνεται, συνήθως, τις πρώτες μέρες του Απρίλη.
Είτε είσαι προπονητής, είτε παίχτης είτε ακόμα και ένας απλός φίλαθλος πίστεψέ μας δεν γίνεται να χάσεις το συγκεκριμένο πανηγύρι.
Στο παρακάτω αφιέρωμα θα εξηγήσουμε όσο το δυνατόν αναλυτικότερα το μονοπάτι κάθε επίδοξου πανεπιστημίου προς τη καταξίωση. Αυτό μπορεί να σημαίνει μια απλή παρθενική συμμετοχή στο “First Four” μέχρι το απόλυτο επίτευγμα της συμμετοχής στο πολυθρύλητο “Final Four” Όμως ας πάρουμε τα πράγματα απ’ την αρχή…
Τα πανεπιστήμια που αποτελούν το παζλ του NCAA χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες δυναμικότητας. Division I, Division II και Division III. Τα σχολεία σε κάθε κατηγορία είναι πάρα πολλά αλλά εμείς θα ασχοληθούμε κυρίως με τα 344 της πρώτης κατηγορίας που έχουν και τη δυνατότητα να προκριθούν στο μεγάλο τουρνουά του Μαρτίου.
Στις άλλες δυο ασθενέστερες κατηγορίες έχουμε αντίστοιχες διοργανώσεις με πολύ μικρότερη προβολή αλλά και ενδιαφέρον. Ακόμα και στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, οι συγκεκριμένες διοργανώσεις απασχολούν αποκλειστικά τους φοιτητές (πρώην και νυν) των συγκεκριμένων πανεπιστημίων αλλά και τους φανατικούς λάτρεις του κολεγιακού αθλητισμού.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι δεν καλύπτονται καν τηλεοπτικά εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων. Οι διαφορές μεταξύ των κολλεγίων της Division I με τα υπόλοιπα είναι χαώδεις. Είτε από άποψη προϋπολογισμού των εν λόγω προγραμμάτων, είτε λόγω εγκαταστάσεων, είτε λόγω δημοτικότητας και αναγνωρισιμότητας. Μια ακόμα σημαντική διαφορά έχει να κάνει με την προσφορά αθλητικών υποτροφιών.
Τα μεγάλα κολέγια της πρώτης κατηγορίας, θεωρητικά, έχουν το δικαίωμα να έχουν στο ρόστερ τους έως και 13 παίχτες με υποτροφία. 13 φοιτητές/αθλητές τετραετούς φοίτησης. Αυτό βέβαια τη σημερινή εποχή, και ειδικά όταν μιλάμε για πολύ ταλαντούχους αθλητές, είναι σχεδόν απίθανο. Έτσι θεσμοθετήθηκε άλλος ένας κανόνας ο οποίος περιορίζει τον μέγιστο αριθμό των υποτροφιών που μπορεί να προσφέρει ένα κολέγιο κάθε χρόνο σε πέντε, ενώ σε δυο συνεχή χρόνια οχτώ κολλέγια της Division II έχουν τη δυνατότητα προσφοράς 10 υποτροφιών χωρίς περαιτέρω περιορισμούς, ενώ τα σχολεία της Division III δεν προσφέρουν καμία αθλητική υποτροφία.
Το ΝΒΑ, πριν από 2 χρόνια, απαγόρευσε τη μεταπήδηση των Αμερικάνων μαθητών κατευθείαν από το Λύκειο σε επαγγελματικό επίπεδο, φαινόμενο που είχε διογκωθεί βαθμιαία σε βαθμό να απειλείται ακόμα και το άκρως επιτυχημένο μοντέλο του κολεγιακού προθάλαμου.
Με αυτό τον τρόπο επωφελούνται και οι δυο πλευρές (ΝΒΑ και NCAA) αφού οι μεν τροφοδοτούνται με πιο ώριμους αθλητές, καλύτερα προετοιμασμένους να ανταπεξέλθουν στους διάφορους πειρασμούς που παρουσιάζονται σε εκατομμυριούχα νεαρά άτομα, ενώ οι δε έχουν τη δυνατότητα να διαλέγουν παίχτες με μεγαλύτερο ταλέντο ανεβάζοντας το επίπεδο συνολικά το πρωταθλήματος.
Διαχρονικά, έχει παρατηρηθεί ότι ακόμα και μια χρονιά στο πανεπιστήμιο μπορεί να βοηθήσει σε τεράστιο βαθμό κάποιο ταλαντούχο μπασκετμπολίστα από το να μεταπηδήσει κατευθείαν στο υψηλότερο επίπεδο. Ο Κουάμε Μπράουν αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτυχημένης μεταπήδησης στο ΝΒΑ κατευθείαν από το High School.
Η Division I διαιρείται σε 32 περιφέρειες. Οι περιφέρειες αυτές αρχικά είχαν δημιουργηθεί με αυστηρά γεωγραφικά κριτήρια, για τη διευκόλυνση των ομάδων στις μετακινήσεις. Τα τελευταία χρόνια έχει δοθεί μεγαλύτερο βάρος στα εμπορικό κομμάτι του πρωταθλήματος και έτσι έχουν γίνει προσθαφαιρέσεις στις περιφέρειες δημιουργώντας ουσιαστικά έξι περιφέρειες-“γίγαντες” που αποφέρουν τεράστια έσοδα σε σχέση με τις υπόλοιπες, λόγω της δημοτικότητας και δυναμικότητας των αθλητικών προγραμμάτων που τις απαρτίζουν.
Για να σας δώσουμε να καταλάβετε, τα συνολικά έσοδα για τη σεζόν 2010-2011 άγγιξαν τα 500 εκ. δολάρια! Οι εν λόγω “γίγαντες” είναι οι εξής: Big Ten, Big 12, Big East, ACC, SEC και Pac 10. Οι συγκεκριμένες περιφέρειες τροφοδοτούν σε μεγάλο βαθμό και το μεγάλο τουρνουά του Μαρτίου παίρνοντας και τις περισσότερες προσκλήσεις.
Να περάσουμε τώρα στο αγωνιστικό κομμάτι. Το κάθε πανεπιστήμιο αγωνίζεται σε περίπου 30 παιχνίδια στην κανονική περίοδο. Το νούμερο αυτό είναι μεταβλητό ανάλογα με τη περιφέρεια που αγωνίζεται κάθε κολέγιο και το αν μια ομάδα επιλεχθεί να αγωνιστεί σε κάποιο μίνι-τουρνουά κανονικής περιόδου όπως το Preseason NIT, το Great Alaska Shootout κ.α.
Τα τουρνουά αυτά λαμβάνουν χώρα στην αρχή της χρονιάς. Επίσης, στην αρχή του προγράμματος (τους πρώτους δυο μήνες) κάθε ομάδας συνηθίζεται να αντιμετωπίζει ομάδες από άλλες περιφέρειες. Όσο προχωράει η σεζόν, όλα τα πανεπιστήμια “βουτάνε” στα παιχνίδια μεταξύ ομάδων της περιφέρειας τους όπου και αγωνίζονται δύο φορές με την κάθε μια. Το ρεκόρ κάθε σχολείου εντός της περιφέρειας του καθορίζει και τη βαθμολογική του θέση.
Την επόμενη εβδομάδα πραγματοποιούνται τα περιφερειακά πρωταθλήματα (Conference Tournaments) όπου o νικητής κάθε περιφέρειας (31 ομάδες) κερδίζει αυτομάτως ένα εισιτήριο για τη τελική φάση. Από τη διαδικασία εξαιρείται η περιφέρεια της Άιβι Λιγκ (Ivy League Conference), η οποία βγάζει πρωταθλητή βάσει της βαθμολογίας της κανονικής περιόδου.
Το παραπάνω σύστημα κανονικής περιόδου, με τη παρουσία και του περιφερειακού πρωταθλήματος, έχει αποδειχθεί ότι δεν απαγορεύει σε καμία ομάδα το δικαίωμα να ονειρευτεί συμμετοχή στην “Τρέλα του Μαρτίου“. Μπορεί να μην είναι ακριβοδίκαιο για τις ομάδες που έχουν κοπιάσει όλη τη χρονιά και με μια κακή ήττα υπάρχει περίπτωση να μείνουν έξω από το πανηγύρι, αλλά είναι δραματικό και πάνω απ’ όλα εμπορικό. Ειδικότητα των Αμερικάνων…
Οι υπόλοιπες θέσεις (36) καθορίζονται από μια επιτροπή του NCAA που αξιολογεί το κάθε πανεπιστήμιο βάσει του ρεκόρ του στη κανονική περίοδο αλλά φυσικά και του βαθμού δυσκολίας του προγράμματος του. Εκτός της επιλογής, έχουν και την ευθύνη για τη κατάταξη των “τυχερών” κολεγίων. Αυτή η κατάταξη καθορίζει τη τοποθέτηση των ομάδων στο λεγόμενο “Tournament Bracket” (ραχοκοκκαλιά του τουρνουά).
Οι δρόμοι για τον τελικό είναι τέσσερις και τα παιχνίδια κάθε ενός λαμβάνουν χώρα σε συγκεκριμένες τοποθεσίες/περιοχές (πέρσι ήταν οι East, Southeast, West, Southwest Regions). Ουσιαστικά, με την αποκάλυψη της κατάταξης, το κάθε κολλέγιο γνωρίζει ποιους αντιπάλους μπορεί να βρει στο δρόμο του μέχρι τον μεγάλο τελικό του Final Four.
Οι τέσσερις κορυφαίες ομάδες της σεζόν παίρνουν τον αριθμό 1 σε κάθε περιοχή, οι επόμενες τέσσερις τον αριθμό 2, επόμενες τέσσερις τον αριθμό 3 κ.ο.κ. μέχρι και τον αριθμό 16.
Εκτός των πρώτων 64 προσκλήσεων, απονέμονται άλλα 4 εισιτήρια στα πανεπιστήμια τα οποία, πλέον, έχουν τη δυνατότητα να κερδίσουν μια θέση στο ήλιο αποκλείοντας τις τελευταίες τέσσερις ομάδες από τις 64. Τα τέσσερα αυτά παιχνίδια ανοίγουν την αυλαία του “Μεγάλου Χορού” (Big Dance) στην πρεμιέρα του τουρνουά.
Η φάση αυτή χαρακτηρίζεται ως “First Four” ή “Play-in” και αποφέρει τις τέσσερις τελευταίες θέσεις από τις συνολικά 64 που διαγωνίζονται για το εθνικό πρωτάθλημα.
Η ανακοίνωση των επιλεγμένων κολλεγίων αλλά και της κατάταξης τους, διεξάγεται τηλεοπτικά την τελευταία Κυριακή πριν την έναρξη του τουρνουά και ονομάζεται “Selection Sunday“. Εκεί, τα δυο μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα που καλύπτουν τη διοργάνωση, CBS και ESPN, στέλνουν συνεργεία σε όλα τα σχολεία που έχουν ελπίδες να επιλεχθούν και καταγράφουν όλες τις αντιδράσεις των πρωταγωνιστών καθώς το NCAA κάνει γνωστές την αποφάσεις της επιτροπής μέσω των παρουσιαστών της εκπομπής.
Να σημειωθεί εδώ ότι η επιτροπή αξιολόγησης του NCAA αποτελείται από 10 άτομα με μεγάλο κύρος και εμπειρία στο κολλεγιακό μπάσκετ και η κρίση τους είναι νόμος για όλους.
Όλα τα παιχνίδια του τελικού τουρνουά είναι νοκ-άουτ και πρέπει να διεξάγονται σε ουδέτερο έδαφος. Βέβαια, το “ουδέτερο” είναι κάτι σχετικό αφού έχουν υπάρξει αρκετά περιστατικά στα χρονικά όπου το γήπεδο που είχε προαποφασισθεί να διεξαχθεί ένας αγώνας βρισκόταν δίπλα στην έδρα μίας από τις δυο ενδιαφερόμενες ομάδες.
Πάντως, ο άγραφος κανόνας της διοργανώτριας αρχής σε αυτά τα ζητήματα, συνήθως, ευνοεί τα πιο δυνατά πανεπιστήμια αφού θεωρητικά θα φτάσουν πιο ψηλά στη διοργάνωση άρα θα αγωνιστούν σε περισσότερους αγώνες και θα χρειαστεί να ταξιδέψουν πολύ περισσότερο από τους πιο αδύναμους αντιπάλους τους, που πιθανώς να κάνουν ένα μόνο μακρύ ταξίδι. Η παραπάνω τακτική δεν είναι σε καμία περίπτωση απόλυτη, αφού κάθε χρόνο υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις όπου η αδύναμη ομάδα ευνοείται από τη τοποθεσία του αγώνα.
Τη περσινή χρόνια, όταν και καθιερώθηκαν οι αγώνες του First Four, δόθηκε ονομασία σε κάθε γύρο του τουρνουά. Οι προκριματικοί αγώνες των πρώτων οχτώ ομάδων συνιστούν τον πρώτο γύρο (First Round). Η φάση των 64 συνιστά τον δεύτερο γύρο, ενώ αυτή των 32 τον τρίτο (Third Round).
Από εκεί και πέρα το NCAA υιοθέτησε, και επίσημα, τα “παρατσούκλια” των υπολοίπων φάσεων που ο κόσμος τόσο έχει αποδεχθεί και αγκαλιάσει: Η φάση των 16 αποτελεί το “Sweet Sixteen“, των 8 το “Elite Eight” και φυσικά των 4 ως “Final Four“.
Φέτος, το Final Four θα διεξαχθεί στη Νέα Ορλεάνη της Λουιζιάνα, μια πόλη που παρά τις βαθιές πληγές που τις άφησε ο τυφώνας Κατρίνα, το 2005, καταφέρνει και πάλι να σηκωθεί στα πόδια της. Τα παιχνίδια, όπως άλλωστε συνηθίζεται τα τελευταία χρόνια, θα διεξαχθούν σε αρένα Αμερικάνικου Ποδοσφαίρου.
Το όνομα αυτής, Mercedes-Benz Superdome, ενώ η χωρητικότητά της είναι 76.468 θέσεις. Είμαστε σίγουροι ότι θα είναι μια υπέροχη διοργάνωση αφού οι άνθρωποι της πόλης δεν χάνουν πότε την ευκαιρία να αποδεικνύουν τη αγάπη τους προς όλα τα σπορ.
