Η ιστορία των προολυμπιακών τουρνουά είναι παλιά. Το ίδιο παλιά είναι και η σχέση της Ελλάδας με αυτά. Και μόνο γεμάτη από επιτυχίες δεν είναι για το ελληνικό μπάσκετ… Βλέπετε, η Εθνική Ανδρών έχει συμμετάσχει συνολικά 14 φορές σε προολυμπιακά τουρνουά, παγκόσμια ή ευρωπαϊκά. Και με εξαίρεση το τουρνουά του 2008, το μοναδικό που διοργανώθηκε επί ελληνικού εδάφους, δεν κατάφερε ποτέ άλλοτε να πάρει ένα “εισιτήριο” για τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Η Εθνική Ανδρών συμμετείχε για πρώτη φορά σε προολυμπιακό τουρνουά το 1952 στο Ελσίνκι, δίχως να πάρει την πρόκριση για την τελική φάση. Εκείνη η διοργάνωση, βέβαια, πιο πολύ με προκριματικό γύρο έμοιαζε, παρά με προολυμπιακό τουρνουά. Η ουσία είναι ότι η Ελλάδα δεν μπόρεσε να προκριθεί, όπως συνέβη και το 1956, στο τουρνουά που διοργανώθηκε στο Κάιρο.
1960: Η ΕΠΙΣΗΜΗ “ΓΕΝΝΗΣΗ” ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΡΟΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥ ΤΟΥΡΝΟΥΑ
Τα παγκόσμια προολυμπιακά τουρνουά “γεννήθηκαν” επισήμως ως θεσμός το 1960. Το 1ο διοργανώθηκε στη Μπολόνια, δίχως επιτυχία και εκείνη τη φορά για την ελληνική ομάδα. Τέσσερα χρόνια μετά η Ελλάδα συμμετείχε στο 1ο ευρωπαϊκό προολυμπιακό τουρνουά που φιλοξένησε τον Ιούνιο του 1964 η Γενεύη, ούτε εκεί όμως κατάφερε να τα πάει καλύτερα. Ανάλογη ήταν η τύχη της και στο 2ο ευρωπαϊκό τουρνουά του 1968 στη Σόφια, όπως και το 1972, όταν απέτυχε να προκριθεί τόσο μέσω του ευρωπαϊκού τουρνουά του Αμστερνταμ, όσο και του παγκόσμιου του Άουγκσμπουργκ.
Έπειτα από τόσες αποτυχίες στη σειρά, η Ελλάδα δεν μπήκε καν στον κόπο να συμμετάσχει σε κάποιο από τα δύο προολυμπιακά τουρνουά που διεξήχθησαν το 1976 (το ευρωπαϊκό στο Εδιμβούργο και το παγκόσμιο στο Χάμιλτον του Καναδά). Η επόμενη προσπάθεια, λοιπόν, έγινε το 1980 στην πόλη Βεβέ της Ελβετίας, όπου κατέλαβε τη 15η θέση, παρότι είχε για πρώτη φορά στη σύνθεσή της τον Νίκο Γκάλη!
Το 1984 η Ελλάδα βρέθηκε πιο κοντά από ποτέ στο να κερδίσει ένα εισιτήριο για τους Ολυμπιακούς Αγώνες μέσω προολυμπιακού τουρνουά. Στο Λε Μαν και στο Παρίσι η Εθνική κέρδισε πέντε παιχνίδια και έχασε τέσσερα, καταλαμβάνοντας εν τέλει την 5η θέση. Εκείνη η μοιραία ήττα από τη Μεγάλη Βρετανία (104-106) στην 1η φάση του τουρνουά άφησε για πολλά χρόνια πικρή γεύση στην Εθνική, σε μία εποχή που το ελληνικό μπάσκετ δεν είχε συνηθίσει ακόμα στις επιτυχίες…
ΟΙ ΧΑΜΕΝΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΣΕ ΡΟΤΕΡΝΤΑΜ, ΜΟΥΡΘΙΑ ΚΑΙ Ο ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΟΥ 2008 ΣΤΟ ΟΑΚΑ
Το 1988 η Ελλάδα πήγε στο Ρότερνταμ ως πρωταθλήτρια Ευρώπης για το 7ο ευρωπαϊκό προολυμπιακό τουρνουά. Πάλι έμεινε όμως έφτασε στην πηγή και δεν ήπιε νερό, αφού οι έξι νίκες σε εννέα αγώνες δεν ήταν αρκετές για να τη στείλουν στη Σεούλ. Άλλη μία πικρή… ιστορία αποτέλεσε το προολυμπιακό τουρνουά του 1992 στη Μούρθια, το οποίο η φιλόδοξη Εθνική ξεκίνησε τον όμιλο με 3-0, πριν ηττηθεί από τη Γερμανία του Detlef Schrempf με 76-85 και τους μετέπειτα φιναλίστ της Βαρκελώνης Κροάτες (των Kukoc, Petrovic, Radja, Vrankovic, Komazec, Perasovic μεταξύ άλλων) με το ντροπιαστικό 63-102!
Μετά το 1992 τα προολυμπιακά τουρνουά καταργήθηκαν. Μέχρι το 2008. Έπειτα από 16 χρόνια η FIBA επανέφερε τα (παγκόσμια) προολυμπιακά τουρνουά και η Ελλάδα ανέλαβε τη διοργάνωση του 1ου, στο ΟΑΚΑ. Εκείνο το τουρνουά συνοδεύτηκε μάλιστα με την πρώτη και μοναδική επιτυχία του ελληνικού μπάσκετ στο συγκεκριμένο θεσμό. Η Εθνική “καθάρισε” σαν αυγό στην 1η φάση το Λίβανο και τη Βραζιλία και κάτι ανάλογο έκανε και στα νοκ άουτ παιχνίδια με τη Νέα Ζηλανδία και ο Πουέρτο Ρίκο. Κέρδισε και τα τέσσερα παιχνίδια της με διαφορά 32,2 πόντων κατά μέσο όρο και προκρίθηκε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου.
Ο ΝΤΑΓΚΟΥΝΤΟΥΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΤΡΑΠΑΤΣΟ ΤΟΥ ΤΟΡΙΝΟ
Δυστυχώς, η συνέχεια δεν ήταν ανάλογη έκτοτε. Το 2012 η Ελλάδα πήγε ως φαβορί στο Καράκας της Βενεζουέλας, κέρδισε εύκολα τα δύο παιχνίδια της στον όμιλο (με Πουέρτο Ρίκο, Ιορδανία), αλλά στους “8” αποκλείστηκε από την απίθανη Νιγηρία (79-80) και το καλάθι του Αντε Νταγκουντούρο. Παρομοίως, το 2016 στο Τορίνο η Ελλάδα έκανε 2-0 στον όμιλο (με Μεξικό, Ιράν), αλλά στο νοκ άουτ παιχνίδι η Κροατία την άφησε εκτός συνέχειας (61-66).
Ο απολογισμός της Ελλάδας στα προολυμπιακά τουρνουά (42 νίκες – 35 ήττες):
1952 (Ελσίνκι): 1-2 νίκες
1956 (Κάιρο): 3-2 νίκες
1960 (Μπολόνια): 3-3 νίκες (10η θέση)
1964 (Γενεύη): 4-4 νίκες (10η θέση)
1968 (Σόφια): 3-5 νίκες (11η θέση)
1972 (Αμστερνταμ): 1-2 νίκες (10η θέση)
1972 (Άουγκσμπουργκ): 3-4 νίκες (10η θέση)
1980 (Βεβέ): 2-2 νίκες (15η θέση)
1984 (Λε Μαν – Παρίσι): 5-4 νίκες (5η θέση)
1988 (Ντεν Μπος – Ρότερνταμ): 6-3 νίκες (5η θέση)
1992 (Μούρθια): 3-2 νίκες (11η θέση)
2008 (Αθήνα): 4-0 νίκες (1η θέση)
2012 (Καράκας): 2-1 νίκες (5η θέση)
2016 (Τορίνο): 2-1 νίκες (3η θέση)