Η μυσταγωγία του κολεγιακού μπάσκετμπολ «απαιτεί» συχνά τις λεγόμενες «Σταχτοπούτες». Αυτό είναι το παρωνύμιο των ομάδων που αποτάσσουν από πάνω τους την ταμπέλα του αουτσάιντερ και φτάνουν (έστω) ως το φάιναλ-φορ του NCAA ή, φυσικά, ως την κατάκτηση του τίτλου. Η περίφημη «March Madness» φτάνει και φέτος στο τέλος της, με το φάιναλ-φορ των επόμενων 48 ωρών στο Σαν Αντόνιο. Η τετράδα του φετινού «Μεγάλου Χορού» αποτελείται μεν από τρία εκ των φαβορί -όπως τα Νο1 στην κατάταξη των τεσσάρων περιφερειών των «64», Κάνσας και Βιλανόβα, που θα αγωνιστούν στον δεύτερο ημιτελικό, στις 3:50 τα ξημερώματα της Κυριακής (1/4) και το Νο3 Μίσιγκαν-, όμως την «παράσταση» εξακολουθεί να «κλέβει» το Λογιόλα-Σικάγο. Το πανεπιστήμιο από την πολιτεία του Ιλινόι ξεκίνησε την «Τρέλα του Μαρτίου» από το Νο11. Ωστόσο, κατόρθωσε να εκπλήξει τους πάντες, έχοντας έναν «εκρηκτικό» κόουτς (Πόρτερ Μόζερ), ένα ενθουσιώδες ρόστερ και μία καλότυχη… καλόγρια! Καθώς η Αδερφή Τζιν Ντολόρες Σμιτ, 98 ετών, είναι το γούρι των «Ramblers» και παρότι από τον περασμένο Νοέμβριο, έπειτα από κάταγμα στο γοφό της, κινείται με καροτσάκι, δε χάνει αγώνα!!!

Η περίφημη Sister Jean, η οποία την Παρασκευή (30/3) παραχώρησε συνέντευξη Τύπου(!) και αποδέχθηκε την πρόσκληση του παλαίμαχου σταρ του ΝΒΑ, Τσαρλς Μπάρκλεϊ, να συναντηθούν στο περιθώριο του φάιναλ-φορ, είναι υπεύθυνη για τον εκκλησιασμό των φοιτητών στο πανεπιστήμιο. Λίγα λεπτά πριν από κάθε αγώνα μαζεύει γύρω της τους παίκτες για προσευχή. Αυτό θα κάνει και λίγο πριν από τον πρώτο ημιτελικό, στη 1:10 τα ξημερώματα της Κυριακής, κόντρα στο Μίσιγκαν. Η ιστορία της είναι μεν καταπληκτική, αφού το 2008, όταν το μοναστήρι του κολεγίου πωλήθηκε, ζήτησε απλώς τροφή και στέγη από τον πρύτανη, ώστε να μην μείνει μακριά από την αγαπημένη της ομάδα. Το παρελθόν της είναι ακόμη πιο εντυπωσιακό. Διότι τη δεκαετία του ’70 βοήθησε πολλές κοπέλες στη μάχη τους για τα δικαιώματα των φοιτητριών και τις διακρίσεις. Μονάχα που ακόμη και η αύρα της δεν είναι τόσο δυνατή όσο αυτή των «Ramblers». Όχι της φετινής ομάδας, που απολαμβάνει το ρόλο της «Cinderella», αλλά εκείνης που είχε φτάσει για πρώτη φορά σε φάιναλ-φορ του NCAA, το 1963. Μίας παρέας η οποία όχι μόνο κατέκτησε τον τίτλο του αμερικανικού πανεπιστημιακού πρωταθλήματος πριν από 55 χρόνια, αλλά, κυρίως, «κατεδάφισε» στο πέρασμά της ρατσιστικά «φράγματα», συνηθισμένα την εποχή εκείνη στις Η.Π.Α..

Μπορεί οι τωρινοί «Ramblers» του κόουτς Μόζερ να χαμογελούν φορώντας το «γοβάκι» της «Σταχτοπούτας» της «March Madness» (στο τελικό τουρνουά της οποίας βρέθηκαν έπειτα από 33 χρόνια), όμως το 1963, ο κόουτς Τζορτζ Άιρλαντ και οι παίκτες του «κλώτσησαν» στον… πισινό εκείνους που έθεταν κάθε άλλο παρά ανθρώπινους όρους για ένα παιχνίδι μπάσκετμπολ. Ήταν οι (μπασκετικά) πρωτοπόροι κατά του ρατσισμού και του άγραφου νόμου περί συμμετοχής μόνο έως τριών μαύρων αθλητών στην πεντάδα. Όμως παρά τον τίτλο τους κόντρα στο Σινσινάτι, δεν έγιναν τόσο γνωστοί όσο το Τέξας Ουέστερν. Το τελευταίο, με προπονητή τον Ντον Χάσκινς, νίκησε το 1966 στον τελικό το φημισμένο Κεντάκι του κόουτς Άντολφ Ραπ. Ως η πρώτη ομάδα στο NCAA που χρησιμοποίησε πέντε Αφροαμερικανούς στο βασικό σχήμα και 40 χρόνια αργότερα έγινε ταινία με τίτλο «Glory Road», από τον σκηνοθέτη Τζέιμς Γκάρτνερ. Το Λογιόλα-Σικάγο του 1963, ωστόσο, έστω και δίχως φιλμ να συνοδεύει την επιτυχία του, έγραψε ιστορία και περισσότερο νίκησε τους «δαίμονες» εκείνων που επέμεναν σε στερεότυπα και προκαταλήψεις. Στο δικό του παλμαρέ δεν στέκει απλώς το προ 55ετίας τρόπαιο. Εκεί, και κυρίως στην καρδιά και την ψυχή των μελών αυτής της ομάδας υπάρχει μία άλλη «δικαιοσύνη». Υπάρχει η φωτογραφία της χειραψίας του αρχηγού και σταρ, Τζέρι Χάρκνες, με τον (λευκό) ομόλογό του από το Μισισίπι Στέιτ, Τζο Νταν Γκολντ, πριν από τον αμφιλεγόμενο αγώνα του δεύτερου γύρου του τελικού τουρνουά, στο Ιστ Λάνσινγκ του Μίσιγκαν. Ενός αγώνα που παραλίγο να μην διεξαχθεί ποτέ…

 Πριν φτάσουν σε αυτόν το περίφημο ματς, οι «Ramblers» θέλησαν να αλλάξουν την ιστορία. Παρότι το 1961-62 είχαν φτάσει ως τον ημιτελικό του τουρνουά NIT -που τότε ήταν αντίστοιχης αίγλης με την «March Madness» και όχι, όπως σήμερα, οι αγώνες παρηγοριάς για κολέγια που δεν προκρίθηκαν στους «64»- ακολουθώντας τον κανόνα των τριών μαύρων παικτών στην πεντάδα, ο κόουτς Άιρλαντ δεν ήταν ικανοποιημένος. Η επιθυμία του για κάτι παραπάνω κόστισε αρχικά τη σεζόν 1962-63 εκατοντάδες οπαδούς στην εξέδρα, Αφού πολλοί (πλούσιοι και συχνά δωρητές χρημάτων στο σχολείο) απόφοιτοι δυσανασχέτησαν με την απόφαση του προπονητή να χρησιμοποιεί τέσσερις -«ανεπιθύμητους» για τους ρατσιστές- μαύρους παίκτες στην πεντάδα… Ο Άιρλαντ, όμως, δεν είχε τέτοιες έγνοιες και τον ένοιαζε μόνο η επιτυχία. Στους Χάρκνες, Λες Χάντερ, Βικ Ράουζ, πρόσθεσε και τον σέντερ Ρον Μίλερ και μοναδικός λευκός στο βασικό σχήμα έμεινε ο πόιντ-γκαρντ Τζον Ίγκαν. Απόφαση που έφερε την ομάδα του σε ξεκίνημα 20-0 στη σεζόν, πριν από το τελικό 24-2 και την πρόκριση-πρόσκληση στους «64». Στον πρώτο γύρο, το Λογιόλα-Σικάγο, που μέτρησε 16 ματς με +90π., διέσυρε 111-42 το Τένεσι Τεκ. Η διαφορά  των 69π. παραμένει ως τις μέρες μας ρεκόρ, καθώς το Τεκ σούταρε μόλις 18/82 και 22%… Στον δεύτερο γύρο, πάντως, οι «Ramblers» διέλυσαν τις προκαταλήψεις, με τη βοήθεια των… αντιπάλων τους.

 Επόμενο εμπόδιο ήταν το Μισισίπι Στέιτ, το οποίο, όμως, σχεδόν εμποδίστηκε να παίξει εναντίον του Λογιόλα-Σικάγο. Το δικαστήριο της πολιτείας απαγόρευσε (αρχικά) στους «Bulldogs» να παραταχθούν απέναντι στους «Ramblers», διότι θα αντιτασσόταν στον -επίσης- άγραφο κανόνα της πολιτείας να μην αγωνίζονται κόντρα σε φυλετικά ολοκληρωμένες ομάδες. Κοινώς, εναντίον μαύρων αθλητών… Οι παίκτες του Μισισίπι Στέιτ πήραν τον (άγραφο) νόμο στα χέρια τους και αποφάσισαν να «δραπετεύσουν» από το Στάρκβιλ, προκειμένου να παίξουν κανονικά. Όταν έφτασαν στο Μίσιγκαν, ενημερώθηκαν ότι ο Ανώτατος Δικαστής του Μισισίπι είχε ανακαλέσει την αρχική δικαστική απόφαση. Το Λογιόλα-Σικάγο επικράτησε με 61-51, σε ματς που έμεινε στην ιστορία ως ο «Αγώνας της Αλλαγής». Το «Game of Change» ήταν και ο τίτλος ενός ντοκιμαντέρ του 2003, για το ματς. Όταν ο «κάπτεν», Τζέρι Χάρκνες, έδωσε το χέρι στον Γκολντ, διαπίστωσε ότι «τα φλας ήταν τόσα πολλά όσο ποτέ στη ζωή μου! Τότε συνειδητοποίησα πως αυτός ήταν ο σπουδαιότερος αγώνας της ζωής μου, όχι για αγωνιστικούς λόγους».

Η φωτογραφία τους δημοσιεύτηκε την επομένη σε όλη την Αμερική. Ο Χάρκνες και ο Γκολντ, μάλιστα, έγιναν φίλοι και όταν ο πρώτος πήγε το 2011 στην κηδεία του τελευταίου, αντίκρισε δίπλα στο φέρετρο εκείνη τη φωτογραφία και ξέσπασε σε λυγμούς! Μία εικόνα που καθόρισε τη ζωή και των δύο. Για τον Χάρκνες και την ομάδα του, όμως, είχε καθορίσει τότε και τη συμπεριφορά των στενόμυαλων, απέναντί τους. Όπως αποκάλυψε έπειτα από χρόνια σε συνέντευξη στην «USA Today» ο συμπαίκτης του, Λες Χάντερ, «σε ένα ματς στο Χιούστον μία καλοντυμένη κυρία μου φώναξε «τι θες  εδώ, ν…ε;». Ο Μίλερ τόνισε ότι «σε πολλά ματς μας πετούσαν νομίσματα, σκουπίδια και μας έφτυναν»… Ο 77χρονος σήμερα Χάρκνες συμπλήρωσε ότι πριν από τον «Αγώνα της Αλλαγής» με το Μισισίπι Στέιτ, τόσο ο ίδιος όσο και οι αντίπαλοί του έλαβαν απειλητικά γράμματα από μέλη της Κου Κλουξ Κλαν, ώστε να μην «τολμήσουν» να αγωνιστούν! Κανένας δεν φοβήθηκε.

Το Λογιόλα-Σικάγο συνέχισε την εντυπωσιακή πορεία του και στον ημιτελικό επιβλήθηκε 94-75 του διάσημου Ντιουκ! Ο τελικός (στο Λούιβιλ) με το μεγάλο φαβορί και πρωταθλητή του 1961 και 1962, Σινσινάτι, πάντως, έδειξε αρχικά το άγχος των παικτών του Άιρλαντ στην παναμερικανική μετάδοση, για πρώτη φορά στη ζωή τους. Ο All-American Χάρκνες άρχισε το ματς με 0/5 σουτ και δεν είχε σκοράρει στο πρώτο ημίχρονο. Στο 25΄ οι «Ramblers» ήταν πίσω με 15π. διαφορά και σε  συνδυασμό με το ότι τότε δεν είχε ακόμη θεσπιστεί χρονόμετρο επίθεσης, η νίκη έμοιαζε με άπιαστο όνειρο. Το Λογιόλα-Σικάγο, όμως, βρήκε τις λύσεις και πλησίασε με αντεπίθεση, ενώ με καλάθι του Χάρκνες (ολοκλήρωσε τον τελικό με 14π., 5/18 σουτ) ισοφάρισε 54-54 στην εκπνοή και έστειλε τον αγώνα στην παράταση! Ο  εκφωνητής Ρεντ Ρας δεν μπορούσε να το πιστέψει, μέχρι που είδε την ομάδα από το Ιλινόι να κατακτά τον τίτλο με σκορ 60-58 και ακόμη πιο  περιπετειώδη τρόπο. Ο μικρόσωμος Ίγκαν κατάφερε να σταματήσει τη μπάλα στην κατοχή του Σινσινάτι και κέρδισε το τζαμπ-μπολ από τον υψηλότερο αντίπαλό του, δίνοντας την τελευταία επίθεση στο Λογιόλα-Σικάγο, με σκορ 58-58. Κι ενώ όλοι περίμεναν σουτ του Χάρκνες, ο μεγάλος σταρ, σε διείσδυση από αριστερά, ένιωσε χτύπημα του αμυντικού στη μπάλα και προτίμησε να πασάρει στον Χάντερ. Ο Χάντερ, πάντως, αστόχησε από τα 4μ., αλλά το φόλοου του Βικ Ράουζ χάρισε τον τίτλο στους «Ramblers»!!! Ο Ράουζι έφυγε από τη ζωή το 1999, όμως το 2013 τιμήθηκε μαζί με τους συμπαίκτες του από τον πρώην πρόεδρο των Η.Π.Α., Μπαράκ Ομπάμα, σε ειδική τελετή. Ο Χάρκνες χαρακτήρισε την εκδήλωση «την καλύτερη μέρα της ζωής μου»! Ο τελικός με το Σινσινάτι ήταν ο πρώτος με συμμετοχή επτά μαύρων παικτών στις βασικές πεντάδες (τέσσερις το Λογιόλα-Σικάγο και τρεις οι «Bearcats»), ενώ ο κόουτς των «Ramblers», Τζορτζ Άιρλαντ, χρησιμοποίησε και στα 45΄ τη μόνο τη βασική πεντάρα των Χάρκνες, Μίλερ (6π.), Ράουζι (15π.), Χάντερ (16π.) και Ίγκαν (9π.).  Η νίκη τους, όμως, δεν ήταν μόνο το «στέμμα» του πρωταθλητή, αλλά και μία αρχή για τα ανθρώπινα δικαιώματα, με αρχή από το παρκέ.

Πηγές:

https://theundefeated.com

https://ftw.usatoday.com

http://time.com/5219774/loyola-chicago-college-basketball-final-four-race-ncaa-championship/

https://chicagotonight.wttw.com

https://www.theguardian.com