25/05/2012 (15:03)
Εισαγωγή: Μεταταρσαλγία είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σε πόνο (άλγος) στην περιοχή των μεταταρσίων. Σχετίζεται με την αυξημένη πίεση στη συγκεκριμένη περιοχή και εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα σε γυναίκες άνω των 30 ετών που φοράνε στενό, μυτερό και ψηλό υπόδημα.
Η μεταταρσαλγία εμφανίζεται στο ένα ή και στα δυο πόδια και αφορά στην κάκωση των παρακείμενων οστών και αρθρώσεων, των μαλακών μορίων και του αρθρικού θύλακα.
Συμπτώματα: Το κυριότερο σύμπτωμα της μεταταρσαλγίας είναι ο πόνος στο πρόσθιο μέρος του άκρου ποδός πελματιαία, ακριβώς πίσω από τα δάχτυλα. Ο πόνος κατά κύριο λόγο εστιάζεται στο δεύτερο μετατάρσιο, αλλά μπορεί να επεκταθεί και στα υπόλοιπα μετατάρσια και σε ακόμα πιο χρόνιες περιπτώσεις φτάνει μέχρι τις άκρες των δακτύλων.
Ο πόνος συνήθως περιγράφεται από τους ασθενείς με την έκφραση “αισθάνομαι ότι περπατάω πάνω σε βότσαλο” αλλά μπορεί να έχει και τη μορφή πίεσης, μωλωπισμού, καψίματος ή μουδιάσματος τοπικά. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν οξύ πόνο κατά τη βάδιση ή το τρέξιμο που όμως βελτιώνεται με τη ξεκούραση, και πόνο όταν το περπάτημα γίνεται στις μύτες των ποδιών, ειδικά χωρίς παπούτσια πάνω σε σκληρές επιφάνειες.
Ανατομία: Κάθε πόδι αποτελείται από πέντε μετατάρσια που ξεκινάνε από τη περιοχή της καμάρας και καταλήγουν στις φάλαγγες των δακτύλων. Το πρώτο μετατάρσιο είναι κοντύτερο από τα υπόλοιπα τέσσερα, και λόγω ανατομίας το δεύτερο μετατάρσιο φαίνεται να προβάλει περισσότερο.
Κατά τη διάρκεια της τελευταίας φάσης του κύκλου αναβηματισμού όπου τα δάχτυλα τείνουν να ανασηκωθούν από το έδαφος (φάση ώθησης), όλο το βάρος του σώματος μεταφέρεται στα μετατάρσια, με αποτέλεσμα οι πιέσεις που περνάνε κυρίως από το δεύτερο μετατάρσιο να αυξάνονται δραματικά.
Αιτιολογία
Οι κυριότερες αιτίες μεταταρσαλγίας είναι οι εξής:
Λάθος υπόδημα: Το στενό, μυτερό και ψηλό υπόδημα συμπιέζει τα μετατάρσια και τα δάχτυλα καθώς μεταβιβάζει όλο το βάρος του σώματος στο πρόσθιο μέρος του ποδιού. Αυτό αλλάζει τον φυσιολογικό κύκλο αναβηματισμού με αποτέλεσμα ο μηχανισμός βάδισης να δουλεύει αντίστροφα και να υπερφορτίζονται τα μετατάρσια. Η φόρτιση αυτή προκαλεί τη δημιουργία σκληροδερμίας και κάλων τοπικά.
Υπερκόπωση: Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, αθλητές όπως δρομείς, ποδοσφαιριστές, καλαθοσφαιριστές και αθλητές του στίβου, δέχονται πολύ αυξημένες πιέσεις στα μετατάρσια λόγω πολύωρων προπονήσεων, πολλών αλμάτων και μεγάλων επιταχύνσεων. Αυτές οι πιέσεις προκαλούν ένα επαναλαμβανόμενο τραύμα που τελικά ερεθίζει την άρθρωση προκαλώντας μεταταρσαλγία. Σε πολύ προχωρημένα στάδια μπορεί να εμφανιστεί πτώση μεταταρσίου ή ακόμα και κάταγμα κοπώσεως.
Παχυσαρκία: Σε περιπτώσεις απότομης αύξησης σωματικού βάρους τα μετατάρσια και πάλι καταπονούνται με αποτέλεσμα να τραυματίζονται και να παρουσιάζουν σημάδια ερεθισμού, δυσχεραίνοντας έτσι το βάδισμα του ασθενή.
Πλατυποδία: Αν η αιτία είναι η πλατυποδία θα πρέπει να εκτιμάται από τη χρήση πελματογραφήματος μελετώντας την εμβιομηχανική λειτουργία του ποδιού κατά την βάδιση, και εντοπίζοντας την παθομηχανική βλάβη. Στην Πλατυποδία τα μετατάρσια αλλάζουν η ανατομική τους θέση και αυξάνοντε οι μηχανικές πίεσεις στην περιοχή των μεταταρσίων πελματιαία κατά την βάδιση.
Κοιλοπόδια: Η κοιλοπόδια είναι ο τύπος ποδιού που η καμάρα είναι μεγαλύτερη από τη φυσιολογική. Με αποτέλεσμα η θέση των μεταταρσίων να είναι τέτοια που αυξάνει τις πιέσεις στις κεφάλες αυτών, που με τη σειρά τους τραυματίζονται και προκαλούν μεταταρσαλγία.
Παραμόρφωση δακτύλων: Παθήσεις όπως Οστεοαρθρίτιδα και Ρευματοειδής Αρθρίτιδα προκαλούν παραμόρφωση των αρθρώσεων των κάτω άκρων, με αποτέλεσμα την αλλαγή της αρχιτεκτονικής του ποδιού, που εν τέλει προκαλεί τραυματισμό των μεταταρσίων.
Βλαισός μέγας Δάκτυλος (κότσι): Η κληρονομικότητα και το στενό, μυτερό και ψηλό παπούτσι είναι δυο από τους κυριότερους αιτιολογικούς παράγοντες για την εμφάνιση μεταταρσαλγίας. Αυτό συμβαίνει γιατί η παραμόρφωση του μεγάλου δάκτυλου ασκεί πίεση στο δεύτερο δάχτυλο, το οποίο με τη σειρά του ανασηκώνεται και μετατοπίζεται, και τελικά τραυματίζεται ο αρθρικός θύλακας της άρθρωσης.
Ηλικία: Η φυσιολογική φθορά του μυοσκελετίκου συστήματος με την πάροδο του χρόνου επηρεάζει (λεπταίνει) τον λιπώδη ιστό που βρίσκεται στο κάτω μέρος του ποδιού. Με αποτέλεσμα τα μετατάρσια να είναι περισσότερο εκτεθειμένα κατά τη διάρκεια της βάδισης και συνεπώς πιο ευάλωτα σε τραυματισμούς.
Σφυροδακτυλία & γαμψοδακτυλία: Και οι δυο περιπτώσεις οφείλονται κυρίως στην κληρονομικότητα, αλλά παράγοντες όπως το στενό, μυτερό και ψηλό παπούτσι και πάλι παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο μιας και αυξάνουν τη προδιάθεση μεταταρσαλγίας. Η κάμψη των φαλαγγών του δεύτερου και τρίτου κυρίως δάκτυλου προκαλούν άνισες πιέσεις στα μετατάρσια προκαλώντας φλεγμονή στον αρθρικό θύλακα της άρθρωσης. Σε περίπτωση που η παραμόρφωση της άρθρωσης είναι μεγάλη επέρχεται η “πτώση μεταταρσίου”, που είναι το επόμενο στάδιο της μεταταρσαλγίας.
Διάγνωση: Η εκτενής λήψη ιστορικού, η εξέταση του υποδήματος και η ψηλάφηση του ποδιού θα δώσουν στον εκάστοτε θεραπευτή τα πρώτα στοιχεία για την διάγνωση μεταταρσαλγίας. Η κάθετη πίεση από τον θεραπευτή στη κεφαλή του μεταταρσίου, η σύγκλυση όλων των μεταταρσίων μαζί και η συνύπαρξη υπεκτεράτωσης τοπικά, αναπαράγουν τους πόνους και πιστοποιούν την ύπαρξη μεταταρσαλγίας.
Πολύ σημαντικό μέρος της εξέτασης για την διάγνωση μεταταρσαλγίας είναι και η κινητική ανάλυση βάδισης μέσω πελματογραφήματος. Αυτή η εξέταση καταγράφει με ακρίβεια τα σημεία φόρτισης των πελμάτων και δίνει όλα τα απαιτούμενα στοιχεία στον ποδολόγο για την ολοκληρωμένη διάγνωση.
Σε μερικές περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα σε περίπτωση πρόσφατου τραυματισμού, η χρήση ακτινογραφιών ή σπινθηρογραφήματος είναι απαραίτητη για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο κατάγματος, πτώσης μεταταρσίου ή κάποιου άλλου προβλήματος του άκρου πόδα. Τέλος, σε περίπτωση που η εξέταση των ακτινογραφιών δεν διαλευκάνει την υπόθεση, η χρήση μαγνητικής τομογραφίας θα βοηθήσει στην διάγνωση τυχόν παθολογικής αιτίας, που πιθανόν να ευθύνεται για την παρούσα κατάσταση.
Θεραπεία: Αποφυγή όλων των αιτιών και των δραστηριοτήτων που επιτείνουν τον πόνο π.χ. στενά υποδήματα, ξεκούραση, εφαρμογή πάγου και η χρήση αναλγητικών φαρμάκων
Προστατευτικά βοηθήματα (Padding) για την μείωση της τραυματικής πίεσης στην περιοχή.
Θεραπεία των πιθανών κάλων στην περιοχή από ειδικούς.
Κατασκευή μεσοδακτύλιων ναρθήκων κατασκευασμένοι για τον κάθε ασθενή ξεχωριστά για την μείωση της στροφής του δακτύλου προς τα έξω και την βελτίωση της λειτουργίας της άρθρωσης.
Στη συνέχεια ο Ποδιατρος εκτελεί στατική και δυναμική ανάλυση βάδισης με τη βοήθεια του πελματογράφου και τη λήψη προπλάσματος για την κατασκευή ζεύγους ειδικών ορθωτικων πελμάτων.
Τα πέλματα κατασκευάζονται σύμφωνα με τις παραπάνω μετρήσεις και πάντα παίρνοντας υπ όψιν την ηλικία, το βάρος και τις δραστηριότητες του κάθε ασθενή. Με άλλα λόγια το ειδικό ορθωτικό πέλμα κατασκευάζεται για το πόδι του κάθε ασθενή ξεχωριστά, για να έχει την καλύτερη δυνατή προσαρμογή.
Σκοπός του ορθωτικού πέλματος είναι να αποφορτίσει τα μετατάρσια, να υποστηρίξει τα οστά του ταρσού και να ελευθερώσει κινητικά της υπόλοιπες αρθρώσεις του άκρου ποδός. Το είδος του ορθωτικού που κατασκευάζει ο Ποδιατρος αλλάζει ανάλογα το στάδιο αποκατάστασης του προβλήματος.
Αρχικά χρησιμοποιείται ο συνδυασμός κάποιων μαλακών και απορροφητικών υλικών για να ηρεμήσει η φλεγμονή. Στη συνεχεία γίνεται αντικατάσταση του ορθωτικού με σκληρότερα υλικά που πλέον σκοπό έχουν όχι μόνο να θεραπεύσουν την μεταταρσαλγία, αλλά να υποστηρίξουν ολόκληρο το πέλμα σε θέση που να επιτρέπει την σωστή λειτουργία όλου του κάτω άκρου.
Σημαντικό πλεονέκτημα είναι ότι το πελματογραφημα μας δίνει πολλά ακόμα στοιχεία σχετικά με την ανατομία, τους άξονες αναβηματισμού, το κέντρο βάρους του σώματος και την εμβιομηχανική λειτουργία του κάτω άκρου. Έτσι λοιπόν μπορούν να αξιολογηθούν προβλήματα πλατυποδίας, κοιλοποδίας, ανισοσκελίας, και πολλών άλλων παραμέτρων που πιθανόν να χρειάζεται να ληφθούν υπόψη, για την ολοκληρωμένη αποκατάσταση του προβλήματος.
Τέλος θα πρέπει να γίνονται κάποιες ασκήσεις για την ενδυνάμωση των μυών του ποδιού.
Πρόληψη: Ως γνωστόν η πρόληψη είναι η καλύτερη μορφή θεραπείας. Προτιμήστε παπούτσια ευρύχωρα με ορθοπεδική δομή έτσι ώστε να γίνεται καλύτερη κατανομή των πιέσεων σε όλα τα μήκη και πλάτη του πέλματος χωρίς να συμπιέζονται τα δάχτυλα. Φροντίστε το τακούνι να μην ξεπερνάει τα 4-5 εκατοστά.
Επισκεφτείτε τον ποδολόγο σας, κάντε ένα πελματογράφημα και φορέστε ένα ζευγάρι ορθωτικά πέλματα. Μην ξεχνάτε ότι δεν υπάρχει το “τέλειο πόδι”. Πράγμα που σημαίνει ότι κάθε πέλμα έχει την δική του ιδιομορφία και πιθανόν να χρειάζεται ορθωτική υποστήριξη.
Απαλλαγείτε από τα περιττά κιλά. Οι πιέσεις που ασκούνται στα πέλματα μας κατά τη βάδιση είναι πολλαπλάσιες του βάρους μας. Όσο λοιπόν αυξάνονται τα κιλά, τόσο αυξάνονται και τα ποσοστά επιπλοκών των μεταταρσίων. Μην αγνοείται τον πόνο και μην μαθαίνεται να ζείτε με αυτόν.
Απευθυνθείτε άμεσα στον γιατρό ή στον ποδολόγο σας. Οι χρόνιες παθήσεις χρειάζονται πολύ περισσότερο χρόνο και είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπιστούν.
Πηγή: www.beautyandthecity.gr